Zaprojektowała stacje metra, walczyła o windy. Zmarła Jasna Strzałkowska-Ryszka

To dzięki niej stacje metra na Ursynowie mają dużo przestrzeni, windy i pochylnie. Zmarła Jasna Strzałkowska-Ryszka, generalna projektantka wnętrz pierwszej linii metra. Miała 90 lat i do końca życia była naszą sąsiadką. 

Informacje o śmierci zasłużonej architektki podała Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. Jasna Strzałkowska-Ryszka zmarła 14 lipca tego roku.

Strzałkowska-Ryszka była kobietą o wielu talentach. Nie tylko projektowała, ale też od czasów studenckich malowała akwarele. Była absolwentką architektury oraz plastyki. Była generalną projektantką wnętrz pierwszej linii metra. To z jej pracowni w Miastoprojekcie wychodziły projekty aranżacji i wyposażenia stacji - m.in. Natolin, Imielin i Stokłosy. 

powyżej: Jasna Strzałkowska-Ryszka w jej pracowni - 1986 rok, tygodnik Stolica

Złościła się, gdy pisano o metrze, że było darem od Moskwy. - Z tekstów wynikało, jakby Warszawa dostawała tę inwestycję w darze od Moskwy. To nieprawda. My projektowaliśmy warszawskie metro i my je zbudowaliśmy. Za nasze pieniądze! - mówiła w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej" Jasna Strzałkowska-Ryszka.

"To nie kapelusz na jeden sezon"

Architektka zaprojektowała również stacje metra na Ursynowie. Walczyła o windy, to jej pomysłem były też pochylnie znane np. ze stacji Imielin.

- Nie można myśleć o architekturze jak o kapeluszu na jeden sezon. Projektując stacje, pamiętaliśmy, że mają być przede wszystkim wygodne, muszą służyć przez dziesięciolecia tłumowi spieszących się ludzi. Że powinny być spokojne, przestronne, o bardzo klarownym układzie funkcjonalnym, by pasażer nie pogubił się i nie błądził – mówiła Strzałkowska-Ryszka.

Tę walkę o dostępność stacji wygrała tylko częściowo, bo dopiero dziś miasto uzupełnia windy przy wyjściach, przy których nie udało ich się zrobić wcześniej.

To tej architektce zawdzięczamy duże przestrzenie na ursynowskich stacjach, bez ciasnoty, jak na najstarszych stacjach drugiej linii.

- Pamiętam jak dziś. Początek lat 80. Dyrektorem generalnym budowy metra był Jerzy Brzostek. Robimy prezentację projektów pierwszej linii i stacji Wilanowskiej dla delegacji radzieckiej. W jej składzie był dyrektor biura projektów metra moskiewskiego Alichaszkin. Stacja jednoprzestrzenna, bez słupów, z antresolami zrobiła wielkie wrażenie. Usłyszeliśmy: "Architekturę róbcie sobie sami". Ale Alichaszkin wstaje i pyta o windy: "A cóż to? U was sami inwalidzi?" - wspominała Strzałkowska-Ryszka.

Projektem jej zespołu był również system informacji pasażerów - niebieski pasek z tabliczkami z nazwą stacji. 

To ona podpatrzyła w Charkowie ceramikę jako okładzinę ścian w metrze i zaproponowała je w Warszawie. Płytki zostały wyprodukowane na specjalnej, eksperymentalnej linii fabryki w Opocznie, zamontowane, później je zdjęto. Przetrwała natomiast idea kolorystyczna pierwszej linii - południowe stacje miały być utrzymane w barwach chłodnych, ocieplających się z każdą stacją na północ.

Jasna Strzałkowska-Ryszka nie tylko zaprojektowała stacje metra na Ursynowie, ale również mieszkała w naszej dzielnicy - w jej północnej części - do końca życia. Zmarła w wieku 90 lat.