Nowy program ochrony powietrza dla Mazowsza. Będzie zakaz palenia w kominkach w dni ze smogiem

Radni województwa mazowieckiego przyjęli nowy Program Ochrony Powietrza. Cel – poprawa jakości powietrza w regionie. Program przewiduje m.in. zakaz palenia w kominkach w dni ze smogiem, szybszą likwidację tzw. kopciuchów i większe inwestycje w odnawialną energię.

Program ochrony powietrza to akt prawa miejscowego, opracowywany ze względu na przekroczenia norm jakości powietrza. Obowiązek przygotowania i przyjęcia nowego programu ochrony powietrza przez wszystkie województwa jest konsekwencją wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2018 r. oraz utrzymującej się złej jakości powietrza.

- Niestety, jesteśmy na czarnej liście UE. Dosłownie jako kraj, który nie przestrzega unijnych przepisów, ale i w przenośni, bo niestety jakość powietrza w Polsce wciąż nie jest najlepsza. Choć obserwujemy, że świadomość ekologiczna mieszkańców rośnie, Mazowszanie coraz częściej inwestują np. w urządzenia wykorzystujące energię słoneczną – to wciąż jest wiele do zrobienia - mówi marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik.

Co zawiera program?

Nowy program ochrony powietrza dotyczy całego województwa, a więc czterech stref: aglomeracji warszawskiej, Płocka, Radomia oraz pozostałych części Mazowsza. Określa działania naprawcze, których wprowadzenie przełoży się na poprawę jakości powietrza w regionie.

W dokumencie znajdziemy m.in.: obszary przekroczeń norm jakości powietrza, poziomy emisji, źródła odpowiedzialne za przekroczenia, wykaz działań niezbędnych do podjęcia mających poprawić jakość powietrza, a także podmioty odpowiedzialne za wdrażanie działań. Ponadto program zawiera prognozy jakości powietrza.

Nowy program nakłada na gminy obowiązek inwentaryzacji i wymiany kotłów, nasadzeń zieleni, czyszczenia ulic na mokro oraz zakaz używania dmuchaw do liści. Wszystkie mazowieckie gminy mają czas do końca 2021 roku na przeprowadzenie inwentaryzacji źródeł ciepła. Mają również wyznaczoną liczbę kotłów do wymiany co roku oraz obowiązek reakcji na zgłoszoną interwencję dotyczącą paleniska w 12 godzin.

Jako pierwszy w Polsce wprowadzony zostanie też zakaz używania kominków w dni ze smogiem. Dotyczy on tych budynków, w których kominek nie jest jedynym źródłem ciepła.

- Do tej pory samorządy niechętnie podejmowały problem kominków, które w ostatnich latach stawały się coraz bardziej popularne - chwali Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.

Warszawa będzie musiała zmodernizować tabor komunikacji miejskiej, zwiększyć liczbę połączeń tramwajowych, a do 2026 roku wprowadzić strefy ograniczonego transportu w wyznaczonych częściach miasta.

Według postanowień zawartych w POP, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może nałożyć na gminę od 50 do 500 tys. zł kary za brak realizacji przepisów antysmogowych. Z kolei użytkownicy kotłów, które nie są zgodne z nowym prawem, mogą być ukarani mandatem do 500 zł lub karą grzywny do 5 tys. zł. Podobne kary grożą za palenie śmieciami.

6 tys. zgonów z powodu smogu

Zanieczyszczenie powietrza to nowotwory płuc, choroby układu krążenia, a także różnego rodzaju infekcje dróg oddechowych. To aż o 20 proc. krótsze życie.

 - Co roku ok. 6 tys. mieszkańców Mazowsza umiera z powodu złej jakości powietrza. Ponad pół miliona wizyt u specjalistów, 12 tys. nowych przypadków hospitalizacji, 14 mln utraconych dni pracy to tylko niektóre konsekwencje chorób wywołanych przez smog! Łączna wartość kosztów zdrowotnych dla Mazowsza to aż 35 mld zł. Przyjęcie nowego programu ochrony powietrza, który w sposób efektywny wpływałby na poprawę jakości powietrza jest więc koniecznością - mówi Janina Ewa Orzełowska, członek zarządu województwa mazowieckiego.

Najważniejszym celem wprowadzenia programu jest osiągnięcie poziomów dopuszczalnych i docelowych substancji szkodliwych w powietrzu, a przez to kompleksowa poprawa jakości powietrza. Aby osiągnąć ten cel niezbędne jest ograniczenie pyłu PM10 o 44 proc., PM2,5 o 57 proc., benzo(a)pirenu aż o 69 proc., a ditlenku azotu o 27 proc. - czytamy w programie.

Na gminy, które nie będą wprowadzały w życie Programu Ochrony Powietrza mają być nakładane kary - od 50 tys. zł do 500 tys. zł. Nakładać je będzie wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Nie zmieniono kar za spalanie odpadów - nadal można otrzymać za mandat do 500 złotych lub grzwynę do 5 tys. złotych. Natomiast udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia kontroli jest przestępstwem zagrożonym karą aresztu.