List spółdzielni do prezydenta w sprawie śmieci. "To ostatnia deska ratunku"

Spółdzielnie mieszkaniowe z całej Warszawy, w tym dziesięć z Ursynowa, wysłały list otwarty do Rafała Trzaskowskiego w sprawie nowych stawek za wywóz śmieci. Podkreślają w nim, że miasto "nie wysłuchało ich opinii na ten temat". Nowe opłaty wejdą w życie z początkiem kwietnia.

W listopadzie zeszłego roku radni uzależnili opłaty za odbiór śmieci od zużycia wody. Od kwietnia 2021 roku stawka będzie wynosić 12,73 zł za metr sześcienny zużytej wody. To maksymalna dopuszczona ustawowo wysokość opłaty. 

Nowym stawkom sprzeciwiają się niektóre spółdzielnie mieszkaniowe. 64 spółdzielnie i kilka wspólnot reprezentujących w sumie pół miliona mieszkańców stolicy wysłało list otwarty do prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego. Dziesięcioro sygnatariuszy listu działa na terenie Ursynowa. Są to spółdzielnie: „Stokłosy”, „Przy Metrze”, „Ursynów”, „Wyżyny”, „Jary”, „Koński Jar Nutki”, „Kabaty”, "Merkury", "Centrum 2" oraz „Imielin”.

W liście podkreślają, że ich wcześniejszych uwag miasto nie wzięto pod uwagę. Zaś nowe stawki przyczynią się do znacznego wzrostu – według ich wyliczeń średnio 40% – i tak już wysokich opłat za wywóz nieczystości.

- Poprzednia podwyżka od 1 marca ubiegłego roku wyniosła od 175% do aż 650%! - alarmują przedstawiciele warszawskich spółdzielni.

"Wysokie i nieuzasadnione opłaty"

W uchwałach stołecznej rady nie została ustalona maksymalna wysokość opłaty. Dlatego w razie awarii kanalizacji, w którymkolwiek lokalu w danym budynku, należność za wywóz śmieci poszybuje w górę. Ponadto opłata będzie naliczana według wskazań głównego licznika wody w budynku.

- Tym samym do rachunków za śmieci zostaną doliczone mieszkańcom również koszty wynikające ze zużycia wody wykorzystywanej na cele ogólne nieruchomości – czytamy w liście spółdzielców.

Nowa opłata będzie też wyjątkowo korzystna dla lokali użytkowych w budynkach wielorodzinnych. Te wody zużywają niewiele, śmieci natomiast produkują dużo. Z opłat praktycznie zwolnione będą osoby, które nie mieszkają w należących do nich lokalach.

- Śmieci i odpady są generowane również w częściach wspólnych nieruchomości, a tym samym koszt ich wywozu powinien obciążać zgodnie z ogólnymi zasadami przyjętymi w ustawie o własności lokali wszystkich właścicieli – zaznaczają przedstawiciele spółdzielni w liście do władz stolicy.

Opłata według zużycia wody w oczach spółdzielców jest "najmniej sprawiedliwą metodą". Zwłaszcza teraz, kiedy w Polsce trwa stan epidemii. Potrzeby higieniczne znacznie w tym czasie wzrosły. Wobec tego wzrosło zużycie wody, zaś generowanie odpadów niekoniecznie.

Miasto: System wynagradza tych, którzy oszczędzają

Urząd miasta broni uchwalonego przez radę sposobu naliczania opłat za śmieci. Wg ratusza ryczałt jest krzywdzący dla osób mieszkających samotnie. Musiały same płacić tyle samo, co np. czteroosobowa rodzina. Stąd pojawiały się głośne apele o zmianę.

Powiązanie stawki za wywóz śmieci ze zużyciem wody jest jedną z metod wskazanych w znowelizowanej w 2019 roku ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Do wyboru były jeszcze: opłata zależna od liczby osób zamieszkujących lokal lub od powierzchni lokalu.

Wg ratusza opłata uzależnionia od zużycia wody wydawała się najbardziej sprawiedliwym rozwiązaniem. Wynagradza tych, którzy wodę oszczędzają. Opłata od osoby jest natomiast trudna do zweryfikowania - urząd nie ma możliwości sprawdzenia ile osób rzeczywiście mieszka w danym lokalu.

- Niestety, w ustawie nie ma metody, która wyliczałaby ilość wyprodukowanych śmieci - stwierdza Karolina Gałecka, rzecznik stołecznego ratusza. 

Z kolei stawka 12,73 zł za metr sześcienny wody to pochodna wysokich kosztów utrzymania systemu gospodarki odpadami. Te koszty w ostatnich latach wzrosły kilkakrotnie. Np. tzw. opłatę marszałkowską za składowanie odpadów rząd podniósł od 2017 roku o 1100 proc. - z 24,15 zł do 270 zł za megatonę.

Ministerstwo Klimatu, mimo takiego obowiązku, dotąd nie wprowadziło w całości ustawowej rozszerzonej odpowiedzialności producentów opakowań za odpady. Stąd one wszystkie lądują w domowych śmietnikach, a ich wytwórcy za to nie płacą. Koszt obciąża miejski system. Tzw. ROP powinien zostać wprowadzony we wszystkich krajach UE do lipca ubiegłego roku.

Od 2018 roku, gdy wprowadzono szereg nowelizacji ustaw i rozporządzeń, firmy wywozowe żadają coraz większych pieniędzy za wywóz śmieci, by spełnić nakładane obowiązki. W Warszawie całkowity koszt systemu wywozu odpadów w 2018 roku wyniósł ok. 240 mln złotych, by w 2021 roku dobić do ponad 1,2 mld zł. Zgodnie z ustawą system musi się bilansować, tzn. koszty muszą zostać pokryte z opłat wnoszonych przez mieszkańców. Samorząd nie ma prawa dokładać do systemu z innego worka.

Treść listu otwartego warszawskich spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych do Rafała Trzaskowskiego:

Szanowny Panie Prezydencie,

w dniu 26 listopada 2020 roku odbyła się sesja Rady m.st. Warszawy, na której mimo licznych zastrzeżeń i sprzeciwu strony społecznej, podjęte zostały istotne dla mieszkańców stolicy uchwały w sprawie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Nowe regulacje, według których opłata za śmieci będzie naliczana na podstawie zużycia wody, mają wejść w życie od 1 kwietnia 2021 r.

Środowisko spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych od dłuższego czasu zgłasza do warszawskiego samorządu uwagi oraz własne propozycje w zakresie zasad naliczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Niestety dotychczas nasze postulaty nie znalazły odzwierciedlenia w podejmowanych uchwałach.

W związku z powyższym oraz z uwagi na to, że Rada m.st. Warszawy nie uwzględniła naszych zastrzeżeń i propozycji, zwracamy się do Pana Prezydenta z prośbą o ponowne pochylenie się nad sprawą związaną z nowymi regulacjami opłat za śmieci. W zgodnej opinii strony społecznej, przyjęte przez Radę m.st. Warszawy uchwały wprowadzają szereg niekorzystnych dla mieszkańców stolicy rozwiązań. Jeżeli wejdą one w życie w niezmienionej wersji, to jesteśmy przekonani, że problem opłat za śmieci w Warszawie, powróci wkrótce ze zdwojoną siłą i może przybrać nieoczekiwane dla samorządu miejskiego skutki.

Z bezpośrednich rozmów z mieszkańcami wiemy, że nowe zasady wzbudzają duże niezadowolenie społeczne, gdyż w przypadku większości gospodarstw domowych powodować będą kolejny bardzo duży wzrost opłat (średnio ok. 40%, a dla wielu gospodarstw domowych nawet o 100% i więcej!). Zwracamy uwagę, że jest to już druga wysoka podwyżka w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Poprzednia podwyżka od 1 marca ubiegłego roku wyniosła od 175% do aż 650%!

Szczegółowe zastrzeżenia i uwagi do przyjętej przez Radę m.st. Warszawy metody naliczania opłat, przedstawialiśmy we wcześniejszej korespondencji, jak i podczas konsultacji z przedstawicielami stołecznego Ratusza. W tym miejscu pozwalamy sobie zwrócić uwagę na najważniejsze kwestie, które naszym zdaniem wymagają pilnej zmiany, jeśli nowe zasady mają jednak wejść w życie:

1) Wbrew orzecznictwu Trybunału Konstytucyjnego w uchwałach nie określono maksymalnej kwotowej wysokości opłat dla jednego gospodarstwa domowego, co będzie powodować konieczność ponoszenia bardzo wysokich i nieuzasadnionych opłat za śmieci dla wielu rodzin (na przykład w przypadku awarii w lokalu),

2) Opłata za śmieci ponoszona będzie według wskazań głównego licznika wody w budynku, a tym samym do rachunków za śmieci zostaną doliczone mieszkańcom również koszty wynikające ze zużycia wody wykorzystywanej na cele ogólne nieruchomości, w tym także ubytki wody wynikające np. z awarii,

3) Nowe regulacje zwalniają w zasadzie z opłat za śmieci właścicieli tych lokali, w których nikt nie zamieszkuje i w których zużycie wody jest minimalne lub wręcz nie występuje. Śmieci i odpady są generowane również w częściach wspólnych nieruchomości, a tym samym koszt ich wywozu powinien obciążać, zgodnie z ogólnymi zasadami przyjętymi w ustawie o własności lokali, wszystkich właścicieli,

4) Nowe zasady prowadzą do nieuzasadnionego zmniejszenia opłat za śmieci dla wielu lokali użytkowych, np. dla sklepów znajdujących się w budynkach wielorodzinnych, które wykazują niewielkie zużycie wody, a jednocześnie generują dużą ilość odpadów. Powodować będą ponadto bardzo duże dysproporcje w opłatach za śmieci między poszczególnymi lokalami, zarówno między lokalami mieszkalnymi (nawet kilkudziesięciokrotnie), jak i mieszkalnymi a użytkowymi (na niekorzyść tych pierwszych).

Metoda ustalania opłat z tytułu gospodarowania odpadami komunalnymi w oparciu o ilość zużytej wody w nieruchomości jest w naszym przekonaniu najmniej sprawiedliwą społecznie metodą naliczania tych opłat, zwłaszcza w sytuacji pandemii, w trakcie której dla potrzeb zapewnienia reżimu sanitarnego, zużycie wody jest zwiększone i w ogóle nie koreluje z ilością wytwarzanych w gospodarstwie odpadów. Należy też zauważyć, że Rada Miasta zastosowała maksymalną stawkę opłat dopuszczalną przez ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, tj. 12,73 zł/m3 wody. W wielu dużych miastach w Polsce stawka ta oscyluje w granicach 9 zł/m3 wody. Różnica zatem jest znaczna.

Przedkładając powyższe uwagi, pragniemy zapewnić Pana Prezydenta, że nasze wystąpienia są podyktowane jedynie troską o mieszkańców, którzy na skutek pandemii koronawirusa już obecnie zmagają się często z wieloma problemami finansowymi.

Pragniemy również zapewnić, że strona społeczna jest otwarta na dialog i dyskusję nad stołeczną gospodarką odpadami, tak ważną zarówno dla mieszkańców stolicy jak i środowiska naturalnego. Jesteśmy gotowi przedstawić szczegółowe uzasadnienie naszego stanowiska oraz propozycje zmian. Jest to ostatni moment, aby wspólnie wypracować rozwiązania bardziej sprawiedliwe i mniej dotkliwe finansowo dla mieszkańców.

Z poważaniem

Przedstawiciele warszawskich spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych:

SM „Wola”, SBM „Stokłosy”, SM „Lazurowa”, Mieszkaniowa Spółdzielnia Własnościowa „Nowy Dom”, Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa, SM „KOŁO”, SM „Bródno”, ADOM POL Zarządzanie Nieruchomościami, SM „Stawki”, SBM „Kabaty”, RSM „Praga”, SBM „Zachód”, SM „Muranów”, SBM „Ateńska”, SM „Rozłogi”, RSM „Ursus”, SM „Koński Jar Nutki”, SMB „Jary”, MSM „Centrum 2”, SM „Jelonki”, SM „Gocław Lotnisko”, WSM „Żoliborz Centralny, SBM „Targowa”, SM „Żelazna Brama”, SMB „Imielin”, SM „Górczewska”, SBM „Dembud”, KR DOM, D&D Zarządzanie Administrowanie Nieruchomościami -Chróścikowska SJ, SM „Służew nad Dolinką”, SM „Miła”, WSBM „Chomiczówka”, SM „Przy Metrze”, SBM „Wolska Żelazna Brama”, SM „Mokotów”, SM „Służewiec”, MSM „Energetyka”, SM „Muranów”, SM „Niedźwiadek”, SM „Strop”,” SBM „Dom”, SM „Mszczonowska”, SM „Waszyngtona”, WSM „Grochów”, SBM „Merkury”, SBM „Batory”, SBM „Powiśle”, SBM „Torwar”, SBM „Ursynów”, SBM „Techniczna”, SM „Starówka”, SM „Wilga 2000”, SBM „Grenadierów”, SM „Międzynarodowa”, MSW „Nowy Dom”, SBM „Ruda”, SM „Sowińskiego, WSM „Ochota”, Pierwsza Wojskowa SM, SBM „Żoliborz”, SM „Arbuzowa”, SM „Batory Wschód”, SM „Wyżyny”, SM „Kolonia Kasprzaka”,

Wspólnoty Mieszkaniowe: Bonifraterska 8, Lirowa 44, Krochmalna 55, Karmelicka 17A, Potocka 4A, Stare Nalewki 4, Dynasy 18, Barszczewska 11, Puławska 255, Puławska 255A, Elsnera 34.