System kaucyjny w sklepach. Praktyczny przewodnik dla mieszkańców Ursynowa

Od 1 października zostawiamy 50 groszy w sklepie za każdą plastikową butelkę. Ale spokojnie – to pieniądze, które możemy w każdej chwili odebrać. Właśnie wystartował system kaucyjny, który ma nas nauczyć, że pusta butelka to śmieć zagrażający środowisku, a przy okazji żywa gotówka! 

System jest prosty. Kupujesz napój w sklepie – płacisz za niego, a dodatkowo kaucję. Za plastikową butelkę albo puszkę zostawimy 50 groszy, a za szklaną butelkę wielokrotnego użytku (od stycznia 2026 roku) już złotówkę. Ta kwota nie jest częścią ceny napoju - zostanie doliczona osobno przy kasie i będzie wyraźnie widoczna na paragonie.

Kiedy opróżnimy butelkę, przy najbliższej okazji zabieramy ją do dowolnego sklepu, który przystąpił do systemu - nieważne, gdzie kupiliśmy napój. Wrzucamy butelkę do automatu albo oddajemy w wyznaczonym w sklepie punkcie zbiórki, a w zamian dostajemy swoją kaucję z powrotem. Gotówką, bez paragonu, bez zbędnych pytań.

Kaucja za butelki. Co możemy zwrócić

Nie każda butelka kwalifikuje się do systemu. Tylko te z wyraźnym logiem kaucji, które zaczną pojawiać się na półkach od października. Do końca roku w sprzedaży będą jeszcze stare opakowania bez znaku – te wrzucamy do żółtego pojemnika na odpady jak dotąd.

System obejmuje trzy rodzaje opakowań: plastikowe butelki PET do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra oraz – od stycznia przyszłego roku – szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra. Ważne: oddawana butelka powinna być niezgnieciona, z korkiem i etykietą, żeby automat ją rozpoznał. To oznacza, że - niestety - przez jakiś czas w domu musimy zrobić sobie składzik butelek.

Gdzie oddawać opakowania?

Duże sklepy powyżej 200 metrów kwadratowych muszą przyjmować wszystkie trzy rodzaje opakowań objętych systemem. Mniejsze placówki są zobowiązane tylko do zwrotu butelek szklanych, ale mogą dobrowolnie uczestniczyć w zbiórce plastiku i puszek. W praktyce większość sieci – Biedronka, Lidl, Auchan, Żabka, stacje Orlen – zapewnia, że jest gotowa na przyjmowanie pustych opakowań. W wielu miejscach stoją już automaty, do których wrzucamy butelki i puszki, a one liczą kaucję i wydają bon na gotówkę lub od razu gotówkę.

Kaucja za butelki. Po co to wszystko?

Jesteśmy drugim krajem Europy, po Niemczech, gdzie system kaucyjny wprowadza się na tak dużą skalę. Nie bez powodu.

Polska zalewa się plastikiem. Tylko w 2023 roku zebraliśmy ponad 13 milionów ton odpadów komunalnych, z czego zaledwie 41 procent trafiło do recyklingu. Reszta ląduje na składowiskach, w lasach, parkach, na ulicy. Co minutę do oceanów trafia ciężarówka plastikowych śmieci! Naukowcy szacują, że do 2050 roku w morzach będzie więcej plastiku niż ryb. Butelki i puszki rozpadają się na mikroplastik, który zjadają zwierzęta, a potem trafia na nasze talerze. System kaucyjny ma zmienić te statystyki – w krajach, które go wprowadziły, udaje się odzyskać nawet 90 procent opakowań.

Działa tu najprostsza i najskuteczniejsza metoda zachęty do zwrotu opakowań - kaucja. Jeśli chcemy z powrotem swoje pieniądze, musimy przynieść butelki do sklepu. Dla wielu system może okazać się metoda zarobku, bo znajdą się i tacy, którzy będą zbierać opakowania kaucyjne na ulicach, by zanieść je do sklepu i dostać parę groszy.

Dla starszych Polaków system kaucyjny to nie nowość. Skupy opakowań szklanych (plastiku było jak na lekarstwo) działały w okresie PRL. W zamian za oddanie butelek czy makulatury dostawało się np. deficytowy w tamtych czasach papier toaletowy.