Rewolucja w spółdzielniach? Minister na Ursynowie: "Przywrócić im dobry brand"

Demokratyzacja i jawność w spółdzielniach, przywrócenie spółdzielniom "dobrego brandu" i duże środki dla nich na budowę mieszkań z niskimi czynszami. Takie zmiany w spółdzielniach mieszkaniowych zapowiedział wiceminister rozwoju i technologii Tomasz Lewandowski. Na początek - za parę miesięcy - zmiany w pełnomocnictwach, by zapobiegać patologiom na walnych zgromadzeniach. Propozycja wzbudza kontrowersje.

Wiceminister Tomasz Lewandowski z Ministerstwa Rozwoju i Technologii jest nieformalnym "ministrem budownictwa" w rządzie Koalicji 15 października. Resort planuje dużo zmian w spółdzielniach mieszkaniowych, ustawę przyspieszającą regulację gruntów, której nie udało się wprowadzić w poprzedniej kadencji Sejmu, oraz tzw. ustawę podażową, a więc o sposobach na rozruszanie budownictwa społecznego - czyli budowanie mieszkań z przystępnym czynszem. 

W środę Lewandowski, na zaproszenie ursynowskiej Lewicy (minister został rekomendowany przez to ugrupowanie), spotkał się w Domu Kultury "Stokłosy" z mieszkańcami i przedstawicielami spółdzielni mieszkaniowych. 

Ograniczenie pełnomocnictw budzi kontrowersje

Sala była pełna mieszkańców zaangażowanych w spółdzielczość. Widać było członków rad nadzorczych, aktywnych mieszkańców oraz członków zarządu spółdzielni Imielin czy Wyżyny. Jednym z głównych tematów spotkania była zapowiedź ograniczenia możliwości udzielania pełnomocnictw do reprezentowania spółdzielców na walnych zgromadzeniach. Minister Lewandowski argumentował:

Chcemy wrócić do idei spółdzielczości, w której spółdzielca idzie na spotkanie walnego, zapoznaje się ze sprawozdaniem, bierze udział w dyskusji, wyraża swoje krytyczne głosy i w oparciu o efekty tej dyskusji podejmuje decyzję w zakresie głosowania

Propozycja ministerstwa zakłada, że pełnomocnikiem będzie mogła być osoba bliska lub profesjonalny pełnomocnik (adwokat, radca prawny). Pełnomocnictwo trzeba będzie złożyć na 7 dni przed walnym zgromadzeniem.

Zapowiedź spotkała się jednak z krytyką części mieszkańców.

Zabieranie nam możliwości ustanowienia pełnomocnika i ograniczanie tego tylko do osoby bliskiej sprowadza się do totalnego absurdu. Uważam, że powinniśmy mieć pełne prawo do tego, żeby sąsiad mógł nas zastąpić. To on najlepiej wie, co się dzieje w spółdzielni

- mówiła Hanna Wróbel, społeczniczka z Wyżyn.

Minister zapewnił, że propozycje nie są jeszcze ostateczne i ministerstwo jest otwarte na dalsze konsultacje w tej sprawie.

Całkowicie jawne finanse, wybory prezesa przez walne?

Gość z Lewicy zapowiadał również pakiet demokratyzacji spółdzielni. Odpowiadał na liczne żale, uwagi i pytania mieszkańców. Ludzie skarżyli się na odmawianie udostępniania dokumentów w spółdzielniach, szykanowanie członków rad nadzorczych, którzy wykrywają nieprawidłowości, bierność i niekompetencję, a nawet "układy" w spółdzielczych związkach rewizyjnych, które są powołane do kontroli spółdzielni. 

Niektórzy spółdzielcy chcą pełnej jawności wynagrodzeń we władzach spółdzielni oraz wybierania członków zarządu przez wszystkich spółdzielców na walnym, tak jak wybieramy prezydenta kraju czy miasta. Lewandowski podchodzi do tego pomysłu z ostrożnością.

Boję się sytuacji, w której będziemy mieli do czynienia z takimi rocznymi zarządami, ludźmi, którzy świetnie przeprowadzili kampanię, ale w życiu niczym nie zarządzali i będziemy mieli problemy takich sytuacji. Państwo znacie pewno swojej praktyki dość dużo, ja też, więc będziemy tę dyskusję toczyli na pewno. Natomiast nie ma dzisiaj propozycji ustawowych, nie ma takich propozycji na stole.

- mówił minister.

Wielokrotnie powtarzał rozemocjonowanym mieszkańcom, że zmiany w spółdzielniach na pewno są konieczne, ale "trzeba bardzo uważać, by nie wylać dziecka z kąpielą".

Co z regulacją gruntów? "Będziecie zadowoleni"

Drugim kluczowym tematem była zapowiedź kompleksowej regulacji stanu prawnego gruntów pod budynkami spółdzielczymi. Wiele spółdzielni na Ursynowie - m.in. Imielin czy Stokłosy - wciąż nie mogą się doczekać przekształcenia umów dzierżawy gruntów od miasta w użytkowanie wieczyste, a następnie własność. Uniemożliwia to spółdzielcom uzyskanie pełnej własności mieszkania.

Minister Lewandowski zapowiedział, że w myśl szykowanej ustawy regulacyjnej sprawy ulegną znacznemu przyspieszeniu.

Spółdzielnie będą miały roszczenie o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego. Będzie też rozszerzenie katalogu przesłanek odmowy uwzględniających wnioski zwrotowe odnoszące się do nieruchomości zabudowanych budynkami spółdzielczymi

- mówił wiceminister.

Sugerował powrót do uznania spółdzielczości mieszkaniowej za "cel publiczny", co wykluczy grunty z blokami spółdzielczymi z długoletnich spraw roszczeniowych.

Mieszkańcy w swoich wypowiedziach sugerowali, że trzeba iść jeszcze dalej.

Należałoby wprowadzić ustawowy zakaz blokowania procesu regulacji przez roszczenia oraz zakaz zaspokojenia roszczenia w naturze gruntem w granicach miasta. Należy rozdzielić regulację od roszczeń całkowicie

- stwierdził Aleksander Miszczenko, spółdzielca z Imielina.

Minister zapewnił, że celem jest zamknięcie tematu w perspektywie miesięcy, nie lat. Zapowiedział też, że projekt odpowiedniej ustawy zostanie wkrótce skierowany do formalnych konsultacji.

"Przywrócić dobry brand spółdzielniom"

Wiceminister podkreślił, że celem rządu jest przywrócenie spółdzielniom mieszkaniowym ważnej roli na rynku mieszkaniowym. Mówił o stworzeniu dobrego "brandu" spółdzielniom. Zapowiedział uruchomienie nowych programów finansowania, w ramach których spółdzielnie będą mogły otrzymać do 20% bezzwrotnej dotacji na budowę mieszkań oraz niskooprocentowany kredyt na 50 lat (ok. 1 proc. rocznie). Spółdzielnie będą mogły pobrać od członka do 10 proc. wkładu.

- To ma zapewnić właśnie niskie dostępne czynsze - mówił. - Zapisy tej ustawy przewidują też, że spółdzielnie będą miały dostęp do gruntów spółek Skarbu Państwa, KOPR-u, czyli Krajowego Ośrodka Wspierania Rolnictwa - powiedział Lewandowski.

Najpierw rząd chce jednak zdemokratyzować i wprowadzić przejrzystość w spółdzielniach, by zarządzanie dużymi środkami od państwa na realizację programu mieszkaniowego nie kończyło się aferami.

W najbliższych tygodniach projekt tzw. "małej nowelizacji" prawa spółdzielczego zostanie skierowany do formalnych konsultacji. Natomiast projekt ustawy regulującej kwestie gruntowe ma trafić do wykazu prac rządu jeszcze w marcu. W kolejnych miesiącach ruszą prace nad dużą nowelizacją ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, wprowadzającą demokratyzację i jawność.

To nie pierwsze tego typu zapowiedzi. Spółdzielcy słyszą je od lat od rządzących różnych opcji. Zobaczymy, czy tym razem się uda

- komentowali w kuluarach uczestnicy spotkania.