Dwa "Czerwoniaki" z Ursynowa i ich tajemnice...

Stary ceglany budynek przy skrzyżowaniu Surowieckiego i Romera od lat straszy zabetonowanymi oknami i stopniowo popada w coraz większą ruinę. To jeden z dwóch ursynowskich "Czerwoniaków", z którymi wiążą się ciekawe historie.

Opuszczony budynek mieści się przy ul. Romera 8a, dawniej Pięciolinii 9. Spośród okolicznych bloków wyróżnia go elewacja z czerwonej cegły. To jedna z najstarszych budowli współczesnego Ursynowa. Stał tu, zanim powstały pierwsze gierkowskie osiedla.

Zgodnie z informacjami z najstarszego dostępnego zdjęcia lotniczego tych okolic, budynek istniał już w roku 1945 wraz z sąsiednim "Czerwoniakiem" przy ul. Barwnej, po drugiej stronie ul. Romera.

Mieszkańcy okolicznych bloków nie są zgodni co do przeszłości tego miejsca. Brak informacji uzupełniany jest domysłami.

- Tam zlokalizowano mieszkania dla marginesu społecznego - mówi nam sąsiad z bloku obok Czerwoniaka. - Działy się tu dantejskie sceny, a po wybudowaniu bloków przy Pięciolinii pojawiało się coraz więcej skarg ze strony lokatorów, dlatego budynek zamknięto. W środku zamieszkiwali bezdomni. Od 30 lat to jedna wielka ruina - dodaje.

W rozmowach ze starszymi mieszkańcami Ursynowa Północnego przewija się wątek komisariatu milicji oraz sklepu. W rzeczywistości, „Czerwoniak” z Romera 8a (dawniej ul. Pięciolinii 9) nie ma tak barwnej historii. Komisariat mieścił się przez parę miesięcy z bloku obok - przy Pięciolinii 7. Co potwierdził nam pierwszy komendant MO na Ursynowie i co opisujemy w innym artykule.

Wszystkie te miejskie legendy dotyczą drugiego czerwoniaka – budynku zlokalizowanego po drugiej stronie ulicy Romera - przy Barwnej 8. Został on kilka lat temu wyremontowany i pokryty jasną elewacją, dlatego nazwa "Czerwoniak" w jego przypadku może być myląca. Na parterze w środku od lat działa biblioteka wraz z "Muzeum Ursynowa". W ubiegłym roku na północnej elewacji wymalowano mural z podobizną Krzysztofa Krawczyka, który mieszkał całkiem niedaleko.

Budynek przy Barwnej 8 to najstarsza kamienica w naszej dzielnicy. Został wybudowany dla rodziny Stanisława Żubera, dżokeja związanego z Torem Wyścigów Konnych. To dlatego nosi też miano "Domu Żubera" lub "Domu dżokeja".

Przed 1928 roku Żuber wykupił działkę we wsi Imielin i zlecił wybudowanie czterokondygnacyjnego domu. Budowa zakończyła się w 1932 roku. W latach 70. XX wieku, gdy wzniesiono osiedle Ursynów-Natolin, w tym budynku umieszczono pierwszy na Ursynowie sklep spożywczy. 

- Było to centrum życia towarzyskiego. Zgodnie z pewnymi przekazami, można było się tu zaopatrzyć - nie do końca legalnie - w alkohol - mówi historyk Piotr Sypczuk.

A jaka była prawdziwa historia "Czerwoniaka" przy Pięciolinii - czyli ceglastego domu z zamurowanymi oknami naprzeciwko?

- Popadający w ruinę budynek ma również długą historię. Kamienica należała do rodziny Domańskich, którzy mieszkali tu z synową, wnuczką oraz synem. Później rodzina została wyrzucona z budynku – opowiada Maciej Mazur, autor książki "Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa”.

Po jakimś czasie kamienica podupadła i w końcu zamurowano okna i drzwi, aby nikomu nie zawaliła się na głowę. Od lat czeka na dalszy rozwój sytuacji. I jeszcze chyba poczeka, bo to nie działka pod Pałacem Kultury, którą sprytny mecenas raz-dwa by odzyskał i sprzedał. Przyglądajcie się więc póki czas: oto kawałek naszej historii murowanej czerwoną cegłą.

- pisze Mazur w swojej książce.

Postępowania związane z ustaleniem praw własności do budynku wciąż się toczą i nie zanosi się na to, by szybko miały się zakończyć. Zaniedbany budynek, za którego otoczenie odpowiedzialny jest obecnie urząd dzielnicy, niszczeje, ale kto wie... może trafi kiedyś w ręce, które przywrócą mu dawną świetność?

[ZT]15779[/ZT]