Pierwszy dyrektor UCK zdradza swoje plany: "Nie zamierzam uprawiać dziaderstwa" WYWIAD

W czerwcu pierwsza impreza, a we wrześniu "dni otwarte" dla mieszkańców. Wybrany niedawno dyrektor Ursynowskiego Centrum Kultury "Alternatywy" Krzysztof Czubaszek opowiada nam o swoich pomysłach na kulturę. Czy wpuści na scenę UCK gwiazdy disco polo albo hip-hopu?

Dlaczego wziął Pan udział w konkursie na pierwszego dyrektora UCK?

Zdecydowałem się z wielu powodów, przede wszystkim – od początku swojej aktywności zawodowej funkcjonuję w obszarze szeroko rozumianej kultury. Byłem szeregowym pracownikiem, później naczelnikiem Wydziału Kultury w dzielnicy Śródmieście, a następnie zastępcą burmistrza i burmistrzem nadzorującym instytucje kultury. Przez cały czas to właśnie kultura była kluczowym obszarem mojej działalności.

Z wykształcenia też jestem z nią związany. „Zarządzanie kulturą” na studiach podyplomowych, wcześniej – na polonistyce – specjalność „animacja kultury”. Kultura jest i od zawsze była moim żywiołem. W niej się spełniam!

Jestem też od ponad 20 lat mieszkańcem Ursynowa. Mieszka mi się tu świetnie. Pamiętam czasy, gdy Ursynów kończył się na ul. Płaskowickiej. Od tamtej pory z sypialni zamienił się w samodzielne miasto. Wreszcie ma wszystko, co potrzebne do życia: masę restauracji, kafejek, kino, biblioteki, wiele obiektów sportowych. Ale brakowało centrum kultury.

Takie centrum to wisienka na torcie, stawia „kropkę nad i” w rozwoju urbanistycznym i kulturalnym naszej dzielnicy. Gdy obserwowałem, jak ten obiekt rośnie, zakiełkowała w mojej głowie myśl, by wystartować w konkursie i móc tworzyć tę instytucję. To była bardzo interesująca perspektywa!

Jestem podekscytowany i zaszczycony, że komisja konkursowa wybrała moją propozycję, a prezydent ją zaakceptował. Wielka przygoda, wielkie wyzwanie przede mną.

Wierzę, że dzięki ekipie, która będzie współtworzyła to miejsce, powstanie fascynujący punkt na mapie kulturalnej Warszawy. Moją ambicją nie jest stworzenie kolejnego dzielnicowego domu kultury. Warunki lokalowe tego obiektu predysponują go raczej do tego, by odgrywał rolę ogólnowarszawską, a nawet promieniował na cały kraj.

Chodzi o to, by to miejsce stało się marką. Na scenie z takim zapleczem technicznym można prezentować ważne spektakle, które są wystawiane w Polsce. Takie ciekawe produkcje powinny zagościć tutaj, na Ursynowie.

Fundraiser i burmistrz pomogą?

Jakie Pan widzi zalety, a jakie wady tego budynku? Projekt pochodzi sprzed ładnych kilkunastu lat… Wszedł Pan tu pierwszy raz i jakie było wrażenie?

Pierwsze wrażenie: Wooow! Zresztą ludzie, którzy przychodzą tu po raz pierwszy też tak reagują. Uczucie jest niesamowite.

Zalety – wielka (największa w stołecznych domach kultury) sala widowiskowa – unikat w skali Warszawy i ogromny atut. Poza tym dużo pomieszczeń magazynowo-technicznych, co również jest ważne. Jeśli chodzi o mankamenty – jestem tu zbyt krótko, żeby to dostrzegać. Troszkę za mało jest powierzchni administracyjno-biurowej w stosunku do wielkości obiektu. Tej klasy instytucja, aby ją wypełnić programem i życiem, potrzebuje odpowiednio licznej załogi.

W mojej propozycji konkursowej oceniłem, że powinno tu pracować 30-35 osób. Być może więc będziemy musieli zaadaptować część przestrzeni na ich potrzeby.

Czy rekrutacja do UCK będzie otwarta, czy też będzie Pan szukał pracowników na własną rękę?

Będę się starał, by rekrutacja była otwarta. Podstawowy trzon pracowników musi być przez dyrektora powołany od razu, by instytucja mogła się zorganizować. Chodzi o głównego księgowego czy pracowników administracji. W drugiej kolejności będziemy jednak szukać osób ciekawych, z pasją, z doświadczeniem, z gorącymi głowami pełnymi pomysłów. Będziemy więc publicznie zadawać pytanie, czy ktoś chce do nas dołączyć.

Miasto w pierwszym roku przeznaczyło dla Ursynowskiego Centrum Kultury 6 mln dotacji, a w kolejnych latach po 4 mln złotych. To – jak na tak dużą instytucję – bardzo mało. Czy Pana ambitne plany nie legną przez to w gruzach?

Na wyposażenie i start dzielnica przeznaczyła dodatkowo 2 mln, więc będzie za co uruchomić centrum. Ale rzeczywiście dotacja jest za mała, by zrealizować program tak szeroko i bogato zarysowany w mojej propozycji i o jakim bym marzył.

W miarę rozkręcania działalności będziemy jednak pozyskiwać środki własne. Trzeba najpierw zaistnieć, by zacząć zarabiać, i nie chodzi tu o wpływy z biletów, bo one nie dają dużego przychodu. Walory naszego obiektu pozwalać będą na wynajmowanie sal na działania zewnętrzne, które dadzą określony przychód. Mam nadzieję, że gdy branża gastronomiczna odbije się od dna po pandemii, wynajmiemy pomieszczenia na parterze na restaurację, co będzie generowało stałe dochody.

W swoim planie mam też zatrudnienie osoby, która z angielska nazywa się „fundraiserem”. Jej zadaniem będzie wyłącznie pozyskiwanie środków, dotacji i grantów.

Ponadto będziemy w stałym kontakcie z burmistrzem. Gdy tylko budżet miasta i dzielnicy pozwolą, to w miarę możliwości dotacja dla UCK może zostać zwiększona. Jest deklaracja ze strony zarządu dzielnicy, że będzie pamiętał o swojej flagowej inwestycji.

Skoro czekaliśmy aż 40 lat na centrum kultury, to nie powinno być tak, że teraz skupi się ono tylko na działalności komercyjnej i przysłowiowym „trzepaniu kasy”…

Nie zakładam, by istniało takie zagrożenie. Wydarzenia komercyjne to nie zastępowanie oferty. Będą odbywać się w czasie, gdy pomieszczenia centrum kultury nie będą wykorzystywane – np. w środku dnia. Można i trzeba równoważyć elementy komercyjne i misyjne.

W swojej koncepcji programowej obiecuje nam Pan, że nie będziemy musieli jeździć do śródmieścia, aby zobaczyć przedstawienia renomowanych scen. Czy są już szczegóły?

Po kilku dniach mojej obecności trudno mówić o szczegółach. Do urzędu już wcześniej spływały zapytania o możliwość takiej współpracy. Na podstawie skali tych zapytań mogę z całą pewnością stwierdzić, że zainteresowanie naszą sceną jest duże. My sami też będziemy aktywnie zapraszać określone podmioty do współpracy. Chciałbym, aby były u nas pokazywane ważne i ciekawe spektakle teatrów warszawskich i pozawarszawskich.

Jednak, co podkreślę, nie chcę tworzyć miejsca tylko z wysoką kulturą. Ludzie potrzebują też rozrywki!

"To nie jest jakaś buda lub cyrk"

Wpuściłby Pan do UCK gwiazdę disco polo?

Szczerze? Nie, bo mam inne gusta. Z drugiej strony, to miejsce dla mieszkańców. To nie jest tak, że przyszedł tu jakiś dyrektor i będzie się szarogęsił. Może, gdyby była jakaś impreza plenerowa, pojawiłyby się ze strony mieszkańców sugestie i zapytania o konkretnych wykonawców, a ich propozycje nie godziłyby w dobry smak…

Chciałbym, aby to miejsce dawało możliwie szeroki wachlarz wyboru. Nie chodzi jednak o to, by zejść z poziomu, poniżej którego zaczyna się żenada i bezguście. Szkoda byłoby takiego miejsca na propozycje trywialne i obrażające poczucie estetyki. Ursynów to dzielnica o etosie inteligenckim. Tu ludzie mają aspiracje i wyrafinowane potrzeby, to miejsce jest tego wyrazem. To nie jest jakaś buda czy cyrk, lecz wspaniały obiekt wysokiej klasy, z salą, w której powinny się odbywać adekwatne do niej wydarzenia.

Ursynów to także kolebka hip-hopu. Wyobraża Pan sobie koncerty hiphopowe na scenie UCK, które nosi nazwę „Alternatywy”? Co ta alternatywa Pana zdaniem powinna oznaczać?

Nie tylko sobie wyobrażam, ale powinny one tutaj się odbywać! Wiem, czym żyje młodzież – mam dwóch synów. Nawet jeśli nie wszystko czuję i rozumiem, to wiem, co jest ważne dla młodzieży. Zamykanie się na młodych w dzielnicy młodych to byłoby z mojej strony „dziaderstwo”, którego nie zamierzam uprawiać!

Nie będąc koneserem tego gatunku, zachwyciłem się na przykład ostatnio rewelacyjnym hip-hopem francuskim. W tym języku zabrzmiał mi on jakoś inaczej… Może nie zrozumiałem wszystkich przekleństw po francusku? (śmiech).

Zdaję sobie doskonale sprawę, że ludzie potrzebują też rozrywki, więc oprócz repertuaru ambitnego będzie również komedia, kabaret, stand-up. Przychodzą na to tłumy, więc tego też chcemy w programie. Chodzi o możliwość wyboru. Wszyscy mieszkańcy powinni znaleźć w UCK coś dla siebie!

Na ile ma być otwarte to miejsce? Od lat brakuje na wysokim Ursynowie Miejsca Aktywności Lokalnej, do którego sąsiedzi po prostu mogą wstąpić i sobie coś wspólnie porobić. Jak Pan sobie wyobraża tę otwartość?

To nie powinien być obiekt jak Matrioszka – baba w babie, czyli że wchodzimy do UCK i jest sala z napisem MAL i tam się ludzie zamykają. Takich wyodrębnionych przestrzeni tutaj, poza galerią czy restauracją, nie ma. Nie licząc sal zajęciowych, dominuje wspólna przestrzeń.

Ten obiekt cały powinien być Miejscem Aktywności Lokalnej. Foyer i zakamarki nie powinny być tylko ciągami komunikacyjnymi. Chcę tak urządzić tę przestrzeń, by powstały różne kąciki, gdzie można będzie usiąść, gdzie będzie sieć wi-fi, gazeta, książka... Ale też nie wykluczam, że z części pomieszczeń sąsiedzi będą mogli korzystać, jeśli zgodnie z grafikiem nie będą one wykorzystywane. Chodzi o to, by chciało się tu przebywać!

"Nowe oświecenie" ma stać się marką Ursynowa

Ursynowianie są przyzwyczajeni do bezpłatnych imprez, koncertów organizowanych przez dzielnicę. Dom kultury musi wprowadzić bilety. Czy ceny tych biletów będą dla wszystkich dostępne?

Z założenia w publicznej instytucji kultury część oferty jest ogólnodostępna, a część odpłatna. To oczywiste, że ceny nie powinny być rynkowe, bo czym byśmy się różnili od przedsięwzięć komercyjnych? Bilety u nas muszą być tańsze, bo przecież dostajemy dotację. Na przykład spektakle przygotowywane wspólnie z teatrami nie będą w takiej cenie, jak w teatrze, ale też nie będzie to przysłowiowe 5 złotych…

Im więcej uda się pozyskać środków dla UCK, tym więcej będzie imprez bezpłatnych.

Czym UCK „Alternatywy” będzie się wyróżniało, poza unikalną sceną teatralną i fantazyjną elewacją? Jak Pan widzi UCK za 4 lata, gdy skończy pan kadencję?

Chcemy to wypracować, słuchać mieszkańców i zobaczyć, co im się najbardziej spodoba i czego potrzebują. Z elementów programowych, które zaproponowałem, chciałbym np. stworzyć festiwal pod nazwą „Nowe Oświecenie”.

Od kilku lat obserwuję m.in. Festiwal „Stolica Języka Polskiego” w Szczebrzeszynie. To niesamowite, jak on zaczął przyciągać publiczność! Raz do roku ludzie jadą tam na spotkania z autorami, pisarzami, na koncerty i spektakle. Jest też „Literacki Sopot” czy festiwal w małej wsi Miedzianka. I właśnie taki nowy festiwal w klimacie kulturalno-humanistycznym chciałbym zorganizować na Ursynowie już w przyszłym roku.

Dlaczego „Nowe Oświecenie”? Nazwa wyraża istotę festiwalu. Sięgam do źródeł – Ursynów to Julian Ursyn Niemcewicz, człowiek oświecenia o szerokich horyzontach myślowych. W przyszłym roku mamy – z czego nie każdy zdaje sobie sprawę – 200-lecie Ursynowa! Tak, nazwa Ursynów pojawiła się jako Ursinów dwieście lat temu. Mamy więc korzenie oświeceniowe, pięknie korespondujące z obecnym charakterem dzielnicy.

Z drugiej strony zaś – czego jesteśmy dziś świadkami? Obskurantyzmu, zaprzeczania osiągnięciom nauki i zdrowemu rozsądkowi, poszerzającej się wiary w gusła, naporu płaskoziemców i wyznawców innych bałamutnych teorii.

W ramach festiwalu „Nowe Oświecenie” chciałbym organizować spotkania z myślicielami, autorami książek, ludźmi, którzy konfrontują się z wyzwaniami rzeczywistości. Przez kilka dni Ursynów byłby lokomotywą „nowego oświecenia”. Stajemy wobec wielkich wyzwań: ocieplenie klimatu, zagrożona przyszłość planety, erozja demokracji. Chcę, abyśmy o tym dyskutowali – dokąd jako Ursynów, Polska, Unia Europejska i świat zmierzamy. Te wielkie idee trzeba przekładać na lokalną rzeczywistość. Chodzi o ferment myślowy, opakowany w inspirujące wydarzenia muzyczne czy teatralne. Chciałbym też dzięki festiwalowi promować markę Ursynowa jako miejsca, w którym żyją ludzie inteligentni, zatroskani o los nie tylko swego najbliższego otoczenia.

Zresztą takie postrzeganie kultury wpisuje się w nasze programy miejskie, np. strategię #Warszawa2030. Kultura to jest szukanie odpowiedzi na palące pytania rzeczywistości. I właśnie to chciałbym raz do roku zaproponować.

Kiedy pierwsza impreza w UCK i co to będzie?

Są pierwsze pomysły, by zrobić coś wspólnie z ratuszem już w czerwcu. Ale w tej chwili czekamy jeszcze na NIP i REGON, dopiero wówczas będziemy mogli założyć konto bankowe. Tu na razie nie ma nawet koszy na śmieci! (śmiech).

Z pewnością we wrześniu chcemy uczestniczyć w inauguracji roku kulturalnego na Ursynowie. Liczę, że nie będzie już obostrzeń pandemicznych, będzie ładna pogoda i uda się coś zorganizować w plenerze w otoczeniu UCK. Zaproponujemy wówczas dni otwarte, by mieszkańcy mogli zobaczyć, jak wygląda nasze centrum od środka. Chciałbym, aby we wrześniu UCK się otworzył na tyle, na ile się uda. Nawet symbolicznie. Natomiast przez kolejne miesiące będziemy rozpędzać tę lokomotywę, budować potencjał tego miejsca i zwiększać aktywność.

Mam głowę pełną pomysłów, marzeń i nadziei. To wielka przygoda i wyzwanie!

Dziękuję za rozmowę.