Obrzęk ucha – przyczyny, objawy, leczenie

Obrzęk ucha może stanowić objaw infekcji, ale też np. alergii czy urazu. Warto o tym wiedzieć, ponieważ poznanie przyczyny opuchlizny jest kluczowe dla sposobu leczenia. Co może okazać się w takiej sytuacji pomocne i jak dbać o zdrowie uszu, by uniknąć ewentualnych problemów? Poznaj najważniejsze informacje!

Zapalenie ucha zewnętrznego

„Ucho pływaka” – to określenie, które w języku potocznym opisuje zapalenie ucha zewnętrznego. Skąd taka nazwa? Zwykle bowiem tego typu infekcja jest skutkiem zastoju wody w kanale słuchowym, co może mieć miejsce np. po wyjściu z basenu. W uchu panuje wtedy duża wilgotność, co stanowi idealne warunki do rozwoju różnego rodzaju patogenów — najczęściej bakterii, rzadziej wirusów czy grzybów. Obrzęk ucha dotyczy wtedy głównie takich jego obszarów, jak: małżowina uszna, kanał słuchowy, błona bębenkowa. Opuchliźnie towarzyszą zwykle też inne objawy, w tym:

• uczucie swędzenia w środku ucha, 
• ból, 
• zaczerwienienie, 
• tkliwość, 
• wysięk, 
• uczucie pełności w uchu, 
• zaburzenia słuchu, 
• a także bardziej ogólne: podwyższona temperatura, powiększone węzły chłonne etc.

Zapalenie ucha środkowego

Najczęściej dotyczy dzieci, co wiąże się przede wszystkim z budową ich uszu, a konkretnie  z jeszcze nie do końca rozwiniętą trąbką słuchową. To właśnie przez nią przedostają się do ucha patogeny, zwykle pochodzące z nosa czy gardła – jak zatem łatwo wnioskować, zapalenie ucha środkowego często jest poprzedzone infekcją górnych dróg oddechowych (w większości przypadków o podłożu wirusowym).

Możemy mówić o kilku rodzajach tego typu choroby: wysiękowym, przewlekłym i ostrym zapaleniu ucha środkowego. W przebiegu tego ostatniego zdarza się, że w uchu gromadzi się wydzielina, która napiera na błonę bębenkową. Gdy będzie jej zbyt wiele, może doprowadzić do perforacji błony bębenkowej, czyli pęknięcia – jeśli występuje jego podejrzenie, zawsze należy pilnie skonsultować się z lekarzem.

Ostre zapalenie ucha wewnętrznego

Inaczej określa się je zapaleniem błędnika. W wielu przypadkach to powikłanie różnych innych problemów zdrowotnych, jak np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie ucha środkowego, choć obserwuje się je także w przebiegu takich chorób, jak np. świnka, półpasiec czy nawet grypa. Objawami świadczącymi o tej chorobie są m.in. nudności i wymioty, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, oczopląs, szum w uszach i inne. Co ważne, jeśli podejrzewamy takie schorzenie, pilnie należy zgłosić się do specjalisty – to bardzo niebezpieczny stan, wymagający natychmiastowej interwencji oraz hospitalizacji.

Obrzęk ucha – czy to alergia?

Gdy układ odpornościowy nieprawidłowo reaguje na dany czynnik i określone komórki uwalniają histaminę, możemy obserwować różne objawy alergii, w tym także obrzęk ucha – zwłaszcza obrzęk trąbki słuchowej i związane z tym jej zatkanie. Towarzyszyć mogą temu również: ból i świąd ucha, pogorszenie słuchu oraz biegunka, wymioty, wysypka czy chociażby kaszel i katar. Najczęściej mówimy wtedy o alergicznym zapaleniu ucha (w większości przypadków pojawia się u dzieci, choć dorośli także mogą go doświadczać).

Obrzęk a uraz

Silne otarcie, uderzenie w ucho lub głowę, upadek czy chociażby nieprawidłowa higiena uszu, przeprowadzana przy pomocy patyczków kosmetycznych – to tylko niektóre z urazów, mogących wywołać obrzęk ucha. To, jak głęboki jest uraz i jakiej części ucha dotyczy, determinuje dalsze działania.

Jak zmniejszyć obrzęk ucha?

W celu dobrania odpowiedniego leczenia konieczne jest rozpoznanie przyczyny problemu – inaczej zareagujemy w sytuacji ostrego zapalenie ucha wewnętrznego, a odmiennie w przypadku alergii. 

Jeśli chodzi o infekcję bakteryjną, podstawą leczenia jest antybiotykoterapia, co nie wyklucza się z jednoczesnym stosowaniem terapii objawowej. W łagodzeniu symptomów mogą pomóc m.in. krople do uszu LIX. Krople te wykazują miejscowe działanie znieczulające, a także zmniejszają obrzęk.

A co w przypadku uczulenia? Poza leczeniem objawowym lekarz może zlecić leki przeciwhistaminowe, które łagodzą symptomy alergii. Jeśli jednak reakcje alergiczne są bardzo silne, konieczne może być stosowanie sterydów – wszystko zależy od indywidualnego przypadku. 

Jak zmniejszyć ryzyko problemów z uszami?

• Zrezygnuj z patyczków higienicznych – zwiększają m.in. ryzyko pojawienia się czopu woskowinowego, a jeśli są nieprawidłowo używane, mogą doprowadzić nawet do perforacji błony bębenkowej.
• Zamiast patyczków wybieraj specjalistyczne płyny do czyszczenia uszu.
• Unikaj nadmiernego hałasu.
• Zrezygnuj z dokanałowych słuchawek –  znacznie bezpieczniejsze dla uszu są słuchawki nauszne.
• Wykonuj regularne badanie kontrolne słuchu.

LIX/09995/01/22