To jest ta kaucja czy jej nie ma? System kaucyjny w sklepach na Ursynowie

System kaucyjny ruszył tylko... butelek z kaucją brak! Na Ursynowie nie ma ich jeszcze w ani jednym sklepie popularnych sieci. - Kiedy to się zmieni? - pytają mieszkańcy. 

Od początku października w Polsce obowiązuje system kaucyjny, co oznacza, że do napojów w butelkach plastikowych, metalowych puszkach i szklanych butelkach wielorazowego użytku ma być doliczana kaucja, którą można odzyskać po oddaniu opakowania. Kaucja wynosi 50 groszy w przypadku butelek plastikowych i puszek, a 1 zł w przypadku wielorazowych butelek szklanych.

Na razie na Ursynowie w najpopularniejszych sklepach sieci handlowych nie ma jeszcze napojów w butelkach i puszkach z logo systemu kaucyjnego. Mieszkańcy, którzy cenią sobie ekologię i czekali na wprowadzenie kaucji są trochę zawiedzeni.

Przyniosłam już kilka butelek do recyklomatu, ale żadnej kaucji nie dostałam, tylko kupon na zakupy. Miały być od października zmiany, a w ogóle ich nie odczuwam 

- mówi pani Barbara, którą spotkaliśmy w Lidlu przy Pileckiego.

Brak butelek z kaucją potwierdzają sprzedawcy. - My ich jeszcze nie widzieliśmy. Na razie przychodzi wszystko bez etykiet kaucyjnych. Ma się to zmienić dopiero za parę tygodni. Podobno producenci dopiero produkują partie z kaucją - słyszymy od jednego ze sprzedawców.

Kiedy system kaucyjny w Biedronce, Lidlu, Aldi i Netto?

Z odpowiedzi na pytania zadane sieciom handlowym wynika, że szerszej dystrybucji produktów w opakowaniach z kaucją należy się spodziewać na przełomie roku. 

Do końca 2025 r. obowiązuje trzymiesięczny okres przejściowy, który ma pozwolić producentom i sklepom sprzedać napoje w opakowaniach sprzed wprowadzenia systemu kaucji i zastąpić je nowymi, kaucyjnymi.

- informował resort klimatu.

Agnieszka Koc z sieci Biedronka poinformowała, że producenci napojów będą sukcesywnie wprowadzać opakowania kaucyjne do sklepów, ale - ze względu na to, że mają na to trzy miesiące - większe wolumeny powinny trafić do obrotu raczej pod koniec 2025 r. Jak dodała, sklepy zostaną włączone do systemu kaucyjnego w momencie, gdy będą miały w sprzedaży artykuły objęte kaucją, a to nie jest równoznaczne z symboliczną datą startu 1 października.

Ważne jest również, aby klienci mieli świadomość, że jeszcze w 2026 roku będą mogli spotkać na półkach zarówno produkty bez kodów odnoszących się do kaucji, jak i te z odpowiednim oznaczeniem (kaucja)

- powiedziała przedstawicielka Biedronki. Dodała, że jej sieć jest przygotowana, aby klienci mogli oddawać opakowania w momencie pojawienia się w jej sklepach produktów objętych systemem kaucyjnym.

Judyta Ciesińska z ALDI Polska wskazała, że od 1 października wszystkie sklepy sieci, tj. blisko 400 placówek w Polsce (a więc także ten ursynowski przy Bacewiczówny), są wyposażone w butelkomaty i odpowiednie oznaczenia, informujące klientów, jak korzystać z urządzeń. 

W przypadku marek własnych ALDI pracujemy nad zmianą etykiet, aby nasze opakowania jak najszybciej zostały objęte odpowiednimi oznaczeniami. W odniesieniu do produktów brandowych tempo zależy od producentów i dostawców

- powiedziała Ciesińska.

Sieć Netto, która niedawno otworzyła swój pierwszy sklep na Wysokim Ursynowie - przy ul. Raabego - poinformowała, że w jej asortymencie nie ma jeszcze opakowań z logo kaucji i trudno powiedzieć, kiedy pojawią się w sprzedaży.

Ma to związek z tempem wyprzedawania się wolumenów w opakowaniach bez logo kaucji. Przewidujemy, że napoje w opakowaniach z logo kaucji będą pojawiać się w sprzedaży sukcesywnie, ale proces ten zdecydowanie przyspieszy po 1 stycznia 2026, od kiedy to producenci będą zobligowani do dystrybucji napojów objętych systemem kaucyjnym w opakowaniach z logo kaucji

- dodała.

Lidl Polska twierdzi z kolei, że w sklepach sieci dostępne są tylko napoje w butelkach bez znaku kaucji, a dopiero po ich wyprzedaniu w ofercie pojawią się napoje w butelkach kaucyjnych. Dodał, że jeszcze w kwietniu uruchomił we wszystkich sklepach butelkomaty, by przetestować system zbiórki opakowań jeszcze przed oficjalnym startem systemu kaucyjnego.

Jak przekazała sieć, butelki plastikowe i puszki z logo kaucji będzie można zwrócić w butelkomatach, a butelki szklane zwrotne z logo kaucji - przy kasie. Zwrot kaucji będzie możliwy zarówno w formie gotówki, jak i bonu do wykorzystania na zakupy. Kaucję będzie można odzyskać w strefie kas.

Sieć sklepów Żabka poinformowała, że nie jest w stanie wskazać konkretnego terminu wprowadzenia opakowań kaucyjnych do sprzedaży, ponieważ zależy to od decyzji samych producentów napojów.

Producent może nie przystąpić do systemu, ale wówczas zapłaci

Jak wynika z ustawy o systemie kaucyjnym, niezależnie od okresu przejściowego producent napoju może zdecydować, że nie przystąpi do systemu kaucyjnego, godząc się na płacenie tzw. opłaty produktowej, czyli de facto kary za niezrealizowanie minimalnych poziomów selektywnej zbiórki. Jak wskazywała wcześniej wiceminister klimatu i środowiska Anita Sowińska, do końca roku opłata ta jest bardzo niska, ale od przyszłego roku ma już być dla producentów "motywująca finansowo".

Kaucja pobierana ma być od każdego wprowadzonego na rynek napoju w opakowaniu objętym systemem. Zwrot kaucji użytkownikowi końcowemu będzie następował również za pomocą systemu, bez konieczności okazywania paragonu nabycia napoju. Opakowania powinny być puste, nie mogą być zgniecione i muszą mieć czytelny kod kreskowy na etykiecie i logo systemu kaucyjnego. Kaucja jest osobną pozycją na paragonie.

A co robić teraz z butelkami, które nie mają oznaczeń kaucji? Czy je zbierać i za parę tygodni zanieść do sklepu?  Czy wyrzucać?

- pytają nas mieszkańcy Ursynowa.

Odpowiedź jest prosta. Butelki plastikowe i puszki bez znaku systemu kaucyjnego należy wyrzucać do żółtego pojemnika na odpady albo zanieść do sklepu do recyklomatu, ale tylko tego, który przyjmuje opakowania bez kaucji - czyli np. Lidl.

Po co system kaucyjny w Polsce?

System kaucyjny ma zachęcić konsumentów do zwrotu opakowań. Jego głównym celem jest podniesienie poziomów selektywnej zbiórki opakowań po napojach i osiągnięcie unijnych progów recyklingu. Zgodnie z nimi w latach 2025-2028 poziom selektywnej zbiórki odpadów ma sięgnąć 77 proc. w przypadku butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (o pojemności do 3 l), metalowych puszek (o pojemności do 1 l) oraz butelek szklanych wielokrotnego użytku (o pojemności do 1,5 l). Od 2029 r. próg ten wzrośnie do 90 proc.

Jak wskazywali przedstawiciele resortu klimatu, dotychczasowym sposobem zbiórki opakowań (wrzucenie do żółtego pojemnika lub worka) udawało się w Polsce zebrać maksymalnie ok. 45 proc. wprowadzonych na rynek butelek PET. System kaucyjny ma pozwolić osiągnąć w Polsce poziom ich zbiórki na poziomie przekraczającym 90 proc.