Strefa Czystego Transportu uchwalona! Odczujemy ją dopiero za parę lat

Już dawno uchwała miejskich radnych nie budziła tylu emocji. Po prawie ośmiu godzinach prezentacji, wymiany uwag i wygłaszania opinii mieszkańców, Rada Warszawy przyjęła uchwałę o wprowadzeniu Strefy Czystego Transportu, która od lipca 2024 roku ograniczy ruch samochodów w stolicy w imię poprawy jakości powietrza. Za było 37 radnych, przeciw 16, dwie osoby wstrzymały się od głosu. Jak głosowali radni miejscy z okręgu ursynowskiego?

Radni przegłosowali uchwałę w czwartek przed godz. 18. Wcześniej przyjęli poprawki radnych KO. Jedna dotyczyła zmniejszenia zasięgu strefy, a druga doprecyzowała, których właścicieli aut dotyczy zakaz wjazdu do SCT. Radni PiS zgłosili do uchwały 18 poprawek, Lewica jedną. Żadna z nich nie została przyjęta.

"Nie dla SCT" kontra "SCT, tego chcę!"

W trakcie sesji przeciwnicy wprowadzenia strefy czystego transportu protestowali przeciwko jej wprowadzeniu. Ich okrzyki i gwizdy zmusiły przewodniczącą do przerwy w obradach. Gwizdy i krzyki przeciwników SCT słychać też było podczas głosowań. "Hańba", "Marionetki" krzyczeli przeciwnicy SCT, gdy radni przegłosowali wprowadzenie strefy. Akcję sprzeciwu napędzali głównie działacze Konfederacji oraz działacze organizacji STOP Korkom.

Wcześniej na konferencji uchwałę krytykowała szefowa warszawskich struktur PiS posłanka Małgorzata Gosiewska. 

Nie każdy ma możliwość, jak Rafał Trzaskowski, kupić sobie nowe auto i nie interesować się losem większości mieszkańców naszego miasta. To jest strefa wykluczenia, ponieważ większość mieszkańców, szczególnie osoby mniej zamożne, studenci, których nie stać na kredyt na zakup nowego auta czy matki dowożące swoje dzieci do żłobków, przedszkoli i szkół, to są osoby, które jeśli ta uchwała zostanie przyjęta, zostaną w naszym mieście wykluczone. Mówimy stanowcze nie! 

- powiedziała.

Posłanka zaapelowała o "rzetelne konsultacje społeczne" w sprawie SCT. W tych przeprowadzonych przez ratusz wypowiedziało się nieco ponad tysiąc osób.

"Popieramy ochronę powietrza, ale..."

Jakie argumenty przeciwko Strefie mieli protestujący? Choćby ten o zaostrzaniu kryteriów emisji co dwa lata. Zdaniem organizacji STOP Korkom to "działanie wylobbowane przez producentów samochodów elektrycznych w celu eksterminacji kierowców pojazdów spalinowych".

Niemcy w swoich Strefach Czystego Transportu dopuszczają bezterminowy wjazd samochodów z benzynowych Euro 1 (to auta wyprodukowane po 1991 roku). Strefa mogłaby być tylko na obszarach, gdzie są przekroczona tlenków azotu i dotyczyć wyłącznie najstarszych samochodów z silnikiem diesla. Z danych miasta wynika, że "ucinanie" samochodów benzynowych z Euro 3 nawet nie ma sensu. Samochody benzynowe z normą Euro 4 nie różnią się istotnie od tych z normą Euro 6, w dodatku dane homologacyjne dowodzą, że mogą się mieścić z emisją w ramach nawet Euro 6

- argumentują przeciwnicy.

To, co robicie, kompletnie nie ma sensu i nie ma szans zadziałać w kwestii poprawy jakości powietrza, dodatkowo jest nieekologiczne - marnujecie dobre samochody, i szkodliwe społecznie. Trzeba się zająć piecami na obrzeżach miasta. Popieramy ochronę powietrza - ale marginalne złomy na drogach to temat przeglądów, i tu jest rozwiązanie, a nie w bzdurnych Strefach Wykluczenia

- twierdzili przedstawiciele STOP Korkom.

Na sesji pojawili się także zwolennicy Strefy Czystego Transportu m.in. z Lewicy oraz z organizacji rodziców skupionych w Polskim Klubie Ekologicznym. Oni na hasło przeciwników strefy "Nie dla SCT" odpowiadali hasłem: "SCT, tego chcę!". Opowiadali się za rozszerzeniem SCT na całą Warszawę.

Właściwie wprowadzona strefa może zapewnić redukcję niebezpiecznego dla zdrowia dwutlenku azotu o kilkanaście do trzydziestu kilku procent. To istotnie poprawi stan zdrowia mieszkańców

- przekonywali.

Ponad 70% mieszkańców miasta popiera ideę poprawy jakości miejskiego powietrza. Dzisiejsze i kolejne pokolenia dzieci nie mogą dorastać, oddychając brudnym powietrzem. Zanieczyszczenia wdychane przez nie teraz, przełożą się na skutki zdrowotne trwające nawet całe życie. Dlatego nie ma już czasu do stracenia. Uchwałę trzeba przyjąć jak najszybciej i ważne jest, żeby nie dodawać już kolejnych wyłączeń i nie osłabiać strefy w żaden sposób

- argumentuje Nina Bąk z Clean Cities Campaign.

O skutkach zdrowotnych spalin w powietrzu, którym oddychamy, mówił prof. dr. hab. n. medycznych Rafał Krenke z Katedry Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jego opinia była jednoznaczna, trzeba wprowadzić Strefę, a gwałtowne protesty porównał do tych z lat 70. XX wieku, gdy broniono palenia papierosów. 

Wtedy też roztaczano obraz, że palenie nie szkodzi

- mówił Krenke.

Z badania emisyjności pojazdów na warszawskich ulicach dokonanego jesienią 2020 r. przez zespół naukowców z ICCT wynika, że najwięcej zanieczyszczeń pochodzi od starszych samochodów, zwłaszcza tych z silnikiem Diesla. Pomiary blisko 150 tys. pojazdów wykazały, że samochody wyprodukowane przed 2006 r., choć stanowiły tylko 17 proc. floty, odpowiadały za 37 proc. emisji tlenków azotu (NOx) i 52 proc. emisji pyłów (PM).

Trzaskowski o Strefie Czystego Transportu

Do SCT przekonywał też prezydent Rafał Trzaskowski, który, będąc na szczycie klimatycznym w Dubaju, gdzie reprezentuje europejskie metropolie, napisał w mediach społecznościowych:

Pomoże ona ograniczyć zanieczyszczenie powietrza szkodliwymi substancjami, które skutkują całym szeregiem schorzeń. Czy prawo do kopcenia podstarzałymi dieslami jeszcze o kilka lat dłużej ma być ponad prawem do zdrowia, a nawet życia wszystkich mieszkańców 2-milionowej metropolii? Nie wydaje mi się, żeby ktokolwiek przy zdrowych zmysłach odpowiedział na to pytanie twierdząco.

Trzaskowski wyjaśnił, że ograniczenie dotyczyć będzie ruchu najbardziej trujących aut. - W pierwszym etapie dotyczyć będzie to raptem ok. 2 proc. pojazdów realnie jeżdżących po stolicy - zaznaczył.

Przypomniał, że kwestia wprowadzenia stref czystego transportu we wszystkich miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, a więc oczywiście także w Warszawie, to zapis z tzw. kamieni milowych, czyli warunków otrzymania unijnych pieniędzy z KPO.

Zwrócił uwagę, że warunki te zostały wynegocjowane i zaakceptowane przez rząd PiS. - Bez takiego rozwiązania Warszawa nie może liczyć na choćby eurocenta z tych niezbędnych nam przecież (szczególnie po latach łupienia naszego budżetu przez rząd PiS) unijnych pieniędzy – podkreślił prezydent stolicy.

Uchwała ws. Strefy Czystego Transportu przyjęta. Dziękuję radnym @warszawa za przyjęcie tego ważnego projektu. To krok w kierunku czystszego powietrza w stolicy, zdrowszego miasta, a wreszcie ważna decyzja w kontekście walki o unijne środki z #KPO.@JSzostakowski @EDGrupinska…

— Rafał Trzaskowski (@trzaskowski_) December 7, 2023

Co uchwalili radni? Są zmiany w stosunku do projektu

Strefa Czystego Transportu od 1 lipca 2024 r. zakłada zakaz wjazdu dla samochodów z silnikiem diesla starszych niż 18 lat i pojazdów benzynowych starszych niż 27 lat, ale tylko dla przyjezdnych. Nowa wersja strefy, za którą zagłosowali radni, odracza ją dla mieszkańców Warszawy. Osoby zamieszkałe wewnątrz jej obszaru i płacące podatki w Warszawie zwolnione będą ze spełniania wymagań strefy aż do stycznia 2028 r. – wówczas nie będą mogli poruszać się po strefie pojazdem z silnikiem Diesla starszym niż 13 lat i pojazdem benzynowym starszym niż 22 lata.

Wprowadzony został również dodatkowy wyjątek dla seniorów (osób, które w 2023 roku ukończą 70 lat), o ile już przed przyjęciem uchwały o SCT byli właścicielami swoich pojazdów. Oznacza to, że osoby powyżej 70. roku życia, po spełnieniu określonych warunków, będą zwolnione bezterminowo z zasad obowiązujących w ramach SCT.

Od wymogów przewidziane są dodatkowe wyjątki wjazdu dla pojazdów spełniających jedną z poniższych kategorii:

• Wyłączenia ustawowe: służby (np. pogotowie, policja, straż pożarna, straż graniczna), pojazdy, którymi poruszają się osoby z niepełnosprawnością, inne (np. autobus szkolny z wycieczką).
• Wyłączenia gminne: pojazdy zabytkowe i historyczne – wyłączone spod zakazu są pojazdy spełniające definicję stosowaną przez ubezpieczycieli, specjalne (np. pomoc drogowa, karawan pogrzebowy).
• Wyłączenia gminne okazjonalne: przypadki losowe, np. dojazd do szpitala, lekarza, miejsca zdawania matury (przepustka do wykorzystania przez 4 dni w roku).

Na granicach strefy umieszczone zostaną specjalne znaki drogowe. Przy wjeździe nie będzie szlabanów, będą za to kamery sczytujące tablice rejestracyjne wjeżdżających pojazdów. Kara za wjazd do strefy nieodpowiednim autem to 500 złotych.

Strefa mniejsza i odroczona

W wyniku poprawki radnych Koalicji Obywatelskiej strefa będzie mniejsza, niż proponował stołeczny ratusz.

Obejmie obszar całego Śródmieścia i fragmenty dzielnic centralnych. Jej granica będzie przebiegać: aleją Prymasa Tysiąclecia – od Alej Jerozolimskich do styku z linią kolejową nr 20 w rejonie ul. Czorsztyńskiej; liniami kolejowymi nr 20, 501, 9 i 7; ulicą Wiatraczną; aleją Stanów Zjednoczonych; Mostem Łazienkowskim; aleją Armii Ludowej; ulicą Wawelską; ulicą Kopińską od ul. Wawelskiej do ulicy ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały”; ulicą ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały”; Alejami Jerozolimskimi od ul. ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały” do alei Prymasa Tysiąclecia.

Jak podkreśla stołeczny ratusz, łącznie SCT obejmie obszar 37 km kw., czyli 7 proc. powierzchni stolicy. Ulice graniczne będą znajdowały się poza Strefą Czystego Transportu.

Za SCT w nowej i ograniczonej formie było 37 radnych, przeciw - 16, wstrzymało się dwoje. Radni Koalicji Obywatelskiej byli za strefą, radni PiS oraz Monika Jaruzelska przeciw. Tak głosowali radni: