W poradniach terapeutycznych dla dzieci i młodzieży dużym zainteresowaniem cieszy się trening umiejętności społecznych popularnie zwany TUS-em. O tym, co to za forma terapii, jakie umiejętności są kształcone podczas treningu i komu ma służyć ten rodzaj pomocy, porozmawiamy z panią Martą Janeczek, dyrektorem ursynowskiej poradni BONA VERBA.
Na czym polega trening umiejętności społecznych?
Trening umiejętności społecznych to metoda kształtowania zachowań społecznie pożądanych lub aprobowanych u osób przejawiających trudności w sferze emocjonalnej lub społecznej. Istotą zajęć jest modelowanie zachowań w interakcji, dlatego zajęcia odbywają się w grupie. TUS pomaga dzieciom dostosować reakcje werbalne i pozawerbalne do sytuacji, w których znajdą się w życiu codziennym, zrozumieć znaczenie kontaktów społecznych i pomóc prowadzić bardziej satysfakcjonujące życie w grupie rówieśniczej.
Czy może pani sprecyzować, o jakie umiejętności społeczne chodzi?
Tych umiejętności jest wiele. Kluczowa jest znajomość reguł społecznych oraz elastyczność w dostosowaniu zachowania do konkretnych sytuacji. Innego zachowania oczekujemy od dziecka w domu, innego w szkole, w kościele czy w teatrze. Społecznie oczekiwana jest adaptacja zachowania pozawerbalnego oraz środków komunikacji werbalnej do miejsca, w którym jesteśmy, pozycji społecznej osoby, z którą rozmawiamy lub w której towarzystwie się znajdujemy. Ściśle wiąże się z tym umiejętność przełączania kodów komunikacyjnych. Co ważne, na tle wymienionych umiejętności społecznych następuje nawiązywanie i podtrzymywanie relacji społecznych.
Czy nie jest tak, że przyswajamy te zachowania w naturalny sposób? Wydaje się, że wymienione umiejętności dziecko powinno nabywać spontanicznie.
Rzeczywiście tak jest. Na gruncie psycholingwistyki określa się to jako naturalny trening społeczny, bowiem umiejętności społeczne u dzieci rozwijają się przede wszystkim w kontaktach familiarnych i rówieśniczych. Jednak w szczególności u dzieci z deficytami rozwojowymi, np. z autyzmem, z zespołem Aspergera czy z nadpobudliwością psychoruchową, mogą pojawiać się zakłócenia w trafnym postrzeganiu innych osób, ich przeżyć, intencji, a także w rozumieniu i prawidłowej ocenie sytuacji, nie mówiąc o opanowaniu subtelności komunikacyjnych.
Co więcej należy zwrócić uwagę, że nawet u dzieci w pełni zdrowych mogą pojawiać się czynniki ograniczające lub zakłócające proces skutecznego opanowywania umiejętności społecznych.
Dlaczego tak się dzieje?
Współcześnie dzieci mają mocno zmieniony zasób doświadczeń społecznych w porównaniu z całymi pokoleniami wstecz. Chodzi zarówno o ograniczenie doświadczeń kształtujących się poza nadzorem rodzicielskim, zmianę profilu obowiązków dziecka, jak i istotne ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie współodpowiedzialności za byt czy funkcjonowanie rodziny. W ostatnich kilku dziesięcioleciach zdecydowanie zwiększył się także wpływ środków nowych technologii na wychowanie dzieci, dokonała się zmiana modelu wychowania, a także o wiele częstsze stały się zmiany w strukturze rodziny destabilizujące psychikę dziecka i jego poczucie bezpieczeństwa. Wszystkie te elementy, a to zaledwie kilka wymienionych, w naturalnym treningu społecznym budują w dziecku poczucie odpowiedzialności, przynależności i własnej wartości, poprzez co rzutują na funkcjonowanie dziecka w domu, w szkole i w grupie rówieśniczej.
Kto jest wobec tego adresatem TUS-ów?
W zajęciach TUS mogą uczestniczyć dzieci od około 4 do 13 roku życia, przejawiające trudności w kontaktach rówieśniczych, nieintegrujące się z grupą przedszkolną lub szkolną, niepotrafiące dostosować się do zasad funkcjonowania w grupie lub klasie. TUS jest odpowiedzią zarówno dla dzieci wycofanych, nieśmiałych, czasami izolujących się, mających problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji, jak i dla dzieci popadających w konflikty z rówieśnikami i nauczycielami, reagujących agresją w sytuacjach stresowych, mających trudności z kontrolowaniem złości i wyrażaniem emocji w sposób akceptowany społecznie. W poradni Bona Verba trening umiejętności społecznych często łączymy z treningiem kontroli złości.
Czego dzieci uczą się podczas zajęć?
Celem zajęć jest po pierwsze wypracowanie u dziecka motywacji do zmiany zachowania, po drugie zaś nauczenie strategii umożliwiających dziecku dokonanie tej zmiany. Polega ona na przykład na uświadomieniu występowania reakcji z ciała na pojawiające się emocje, nauce ich rozpoznawania oraz zastępowania np. ataków gryzienia, kopania, przeklinania zachowaniami, które stanowią reakcję adekwatną do sytuacji, ale i aprobowaną społecznie. Podałam bardzo wyrazisty przykład, aczkolwiek nie tylko to jest celem zajęć. TUS w głównej mierze ma za zadanie wspierać kształtowanie poczucia własnej wartości dziecka i rozwój adekwatnej samooceny. Stanowi ono fundament do kształtowania umiejętności nawiązywania pozytywnych relacji z rówieśnikami i osobami dorosłymi, rozwijania umiejętności aktywnego słuchania, efektywnej współpracy w grupie oraz umiejętności rozwiązywania konfliktów. Istotne jest w końcu wykształcenie umiejętności nazywania stanów emocjonalnych drugiego człowieka, szanowania zdania odrębnego w dyskusji oraz umiejętności korygowania zachowań własnych.
Czy TUS jest tylko dla dzieci?
Dla młodzieży i osób dorosłych prowadzone są zajęcia socjoterapeutyczne, tzn. o profilu dostosowanym do wieku i możliwości poznawczych starszego pacjenta. Przy tej okazji warto wspomnieć, że znakomite rezultaty terapeutyczne daje równoległy udział rodziców w zajęciach wspierających rozwój komunikacji w rodzinie. Pamiętajmy bowiem, że komunikacja przebiega zawsze w interakcji, zaś rodzic, który świadomie kształtuje własne umiejętności komunikacyjne, będzie w stanie lepiej i pełniej zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby i zachowania komunikacyjne.
Jakie wymierne korzyści przynosi TUS?
Syntetyzując można powiedzieć, że daje dzieciom skuteczne narzędzia komunikacyjne, uczy wyrażania emocji oraz współpracy w grupie. Natomiast prawidłowy profil rozwoju tych kompetencji sprzyja poprawie funkcjonowania w rodzinie, szybszej i łatwiejszej adaptacji w nowym miejscu, dobremu przystosowaniu do środowiska szkolnego oraz osiąganiu sukcesów szkolnych, w tym efektywniejszemu uczeniu się.
Dziękuję za rozmowę.
Bona Verba - Centrum rozwoju i terapii
Logopedia, pedagogika, rehabilitacja
(materiał partnera)
[ZT]17045[/ZT]
[ZT]17271[/ZT]
[ZT]16600[/ZT]
[ZT]16094[/ZT]
[ZT]15804[/ZT]
[ZT]15542[/ZT]
[ZT]3344[/ZT]
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
W tych miastach nie kupisz alkoholu
Nie mogę się doczekać, aż w Warszawie zostanie wprowadzona zakaz nocnej sprzedaży alkoholu. To tylko kwestia czasu.
Abstynent
11:14, 2025-09-16
Remont jak z horroru na Ursynowie. "Totalny chaos"
Ludzie, a może warto spojrzeć na to z innej strony. Bałagan, bałaganem, ale przed odbiorami na pewno wysprzątają. Dla mnie najważniejsze jest to, że mimo że zakres prac nie jest mały, to te robotę widać. Nie da się ogarnąć wszystkiego jednocześnie, zamiast docenić, że nie zamknięto całkiem ulicy tylko ruch się odbywa, a jak zamknęli to już następnego dnia można było się poruszać i wszytkie prace idą naprawdę sprawnie patrząc co dzieje się na innych warszawskich inwestycjach drogowych. Bałagan posprzątają jak skończą, a ważne że realizują wszytko ekspresowo, tak by jak najszybciej przywrócić komfort poruszania się po drogach, chodnikach czy ścieżkach rowerowych. Bałagan sprzątną, a lata będziemy korzystać ze zmodernizowanych nawierzchni, które zrealizowali fachowo i błyskawicznie.
Warszawiak
10:18, 2025-09-16
Ursynowscy policjanci złapali "kolekcjonera" listów goń
Czyli co, jak zwykle przypadek
kurkawodna
10:16, 2025-09-16
Minimalna pensja znów w górę. Rząd ogłosił stawki na 20
Czynsz woda prąd podwyżki min 30 proc warzywa owoce mięso od 30 do 100 proc itd!!! A minimalna płaca i emerytom 5 proc. Jaja no bo co nam zrobicie
Won
10:08, 2025-09-16
