Polio powraca? W warszawskich ściekach wykryto zmutowanego wirusa tej choroby

W próbce ścieków komunalnych pobranej w Warszawie wykryto zmutowanego wirusa polio, który może być niebezpieczny dla osób niezaszczepionych - poinformował w poniedziałek Główny Inspektor Sanitarny Paweł Grzesiowski. Podkreślił, że wykrycie w listopadzie zmutowanego wirusa polio to "sytuacja alertowa".

Zmutowanego wirusa polio znaleziono w ściekach z Warszawy. Główny Inspektor Sanitarny zdecydował o rozszerzeniu badań ścieków ze stolicy. Dla dr Pawła Grzesiowskiego znalezienie wirusa dawno nieodnotowanej w Polsce choroby jest niepokojące.

Nie znaczy to, że mamy zachorowania wśród ludzi. Mówimy tylko o tym, że pojawił się zmutowany wirus, który może być niebezpieczny dla osób niezaszczepionych

- zaznacza Grzesiowki. 

Wirus w próbce ścieków nie jest wirusem szczepionkowym, a więc takim, który pochodzi ze szczepionki zabezpieczającej przed chorobą Heinego - Medina.

- Przeszedł wiele mutacji, czyli przechodził z osoby na osobę. Nie jest więc szczepem osłabionym, wykorzystywanym w szczepionkach. To szczep, który może wywołać poliomyelitis, czyli chorobę Heinego - Medina, ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego, nagminne porażenie dziecięce - powiedziała dr n. med. Magdalena Wieczorek z GIS.

"Nie istnieją skuteczne leki"

Wspólny komunikat w związku z wynikami badań próbek ścieków w Warszawie wydali: Główny Inspektor Sanitarny, krajowy konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych oraz krajowy konsultant w dziedzinie epidemiologii.

Podkreślono w nim, że nie istnieją skuteczne leki przeciw wirusowi poliomyelitis, leczenie jest wyłącznie objawowe. Zaznaczono, że aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się wirusa, należy zapewnić co najmniej 95 proc. poziom zaszczepienia dzieci i młodzieży. Eksperci zaznaczają, że w 2023 r. stan zaszczepienia dzieci w trzecim roku życia wynosił w Polsce 86 proc.

Apelujemy do personelu medycznego oraz rodziców i opiekunów dzieci, które nie zostały zaszczepione lub nie ukończyły pełnego cyklu szczepień przeciw poliomyelitis, o uzupełnienie brakujących szczepień

- podkreślono.

W związku z wynikami Państwowa Inspekcja Sanitarna zdecydowała o poszerzeniu badań ścieków w Warszawie. Wzmożono też nadzór nad występowaniem ostrych porażeń wiotkich u dzieci do 15. roku życia, zaktualizowano stany magazynowe szczepionek przeciwko poliomyelitis, oszacowano grupę dzieci niezaszczepionych przeciwko polio na terenie Warszawy. Informacja o konieczności uzupełnienia szczepienia przeciwko polio została skierowana do podmiotów leczniczych. GIS poinformował, że do akcji informacyjnej o potrzebie uzupełnienia szczepień włączyły się szkoły.

Ostatnie zachorowania 40 lat temu

W Polsce dwa ostatnie zachorowania wywołane tzw. dzikim wirusem poliomyelitis odnotowano w 1982 i 1984 r. Jednak ze względu na występowanie przypadków tej choroby w Azji i Afryce prowadzony jest ciągły nadzór nad przypadkami porażeń wiotkich oraz badania ścieków komunalnych.

Do zakażenia wirusem wywołującym polio dochodzi głównie drogą pokarmową i kropelkową przez bliską styczność z zakażonym człowiekiem, a także przez przedmioty skażone wirusem, który znajduje się w wydzielinach z gardła lub kale, przez żywność lub wodę zanieczyszczoną ściekami. Zakażenia poliowirusami mogą powodować gorączkę, bóle głowy, objawy żołądkowo-jelitowe, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a także ciężkie zachorowania porażenne (poliomyelitis). Porażenia obejmują poszczególne grupy mięśni kończyn lub tułowia. Niedowłady są zwykle trwałe. U 10 proc. osób choroba kończy się śmiercią. Zakażenia mogą być też bezobjawowe.

W Polsce szczepienia przeciwko poliomyelitis są obowiązkowe i bezpłatne (finansowane z budżetu Ministra Zdrowia). Wykonuje się je w 3-4 i 5-6 miesiącach życia, a uzupełniająco w 16-18 miesiącu życia. Dawka przypominająca przypada w 6. roku życia.

Szczepienie przeciwko polio osób dorosłych obejmuje schemat podania trzech dawek szczepionki. Pierwsze dwie dawki podaje się w odstępie 1-2 miesięcy. Trzecią uzupełniającą po 6 – 12 miesiącach po drugiej dawce. Zaszczepić powinny się wszystkie osoby dorosłe, które nigdy nie były szczepione przeciwko polio, nie są w pełni zaszczepione lub nie posiadają dokumentacji szczepień umożliwiającej zweryfikowanie statusu szczepień.

Według światowych i krajowych zaleceń jedną dawkę przypominającą powinny przyjąć osoby, również zaszczepione, wybierające się do krajów, w których ryzyko zakażenia jest wyższe szczególnie w przypadku pobytów w danym rejonie powyżej 4 tygodni.