mat. prasowe
Strata bliskiej osoby to często bardzo trudne doświadczenie dla tych, którzy pozostają i muszą żyć dalej. Upamiętnienie zmarłego może przybierać różne formy – wiąże się z tradycjami, religijnością i obrzędowością lokalną.
Jak upamiętnia się zmarłych? Czym różni się epitafium od płyty nagrobnej? Jak pożegnać zmarłego w czasie ceremonii pogrzebowej? O tym napiszemy w dzisiejszym artykule.
Różne formy upamiętniania zmarłych są znane i praktykowane od czasów starożytnych. W zależności od momentu w historii i kręgu kulturowego potrafią przybierać urozmaicone formy.
Najczęściej możemy je podzielić na kilka rodzajów, do których zalicza się między innymi nekrolatria, czyli inaczej cześć oddawana zmarłym. Pochodzi od greckich słów nekros (zmarły) i latreia (służba) – ściśle wiąże się z wiarą w życie pozagrobowe. W jej ramach praktykuje się szereg zewnętrznych przejawów czci, w tym obrzędy pogrzebowe, a także okresowe upamiętnianie zmarłych, czego dobrym przykładem jest choćby Dzień Wszystkich Świętych lub znane w innych kulturach Święto Zmarłych.
Specyficznym przejawem upamiętnienia zmarłych jest kult przodków, praktykowany przede wszystkim na Dalekim Wschodzie, zwłaszcza w Chinach i Wietnamie. Opiera się również na wierze w życie pozagrobowe i możliwości komunikowania się z bliskimi poprzez szereg rytuałów, mających na celu oddawanie zmarłym czci, zwracanie się do nich z prośbą o opiekę lub wstawiennictwo.
Oprócz przejawów związanych ściśle z religią i wiarą w życie pozagrobowe, często szuka się sposobów na upamiętnienie bliskiej osoby, wspominanie go przez żyjących. A formy takiego obrzędu bywają bardzo urozmaicone.
Pierwszą formą upamiętnienia zmarłego jest sama ceremonia pogrzebowa, w której organizacji żałobników wspiera najczęściej zakład pogrzebowy, jak choćby: DomPogrzebowyLomianki.pl. Pożegnanie może mieć charakter wyznaniowy lub świecki. Niekiedy miewa rozbudowaną oprawę – z muzyką i prezentacjami audiowizualnymi. Innym razem jest skromne, bez dodatkowych urozmaiceń. Zależy to od ostatniej woli zmarłego, oczekiwań rodziny, względów kulturowo-obyczajowych, a także budżetu.
Podczas ceremonii pogrzebowych najczęstszą formą upamiętnienia zmarłego i oddania mu czci jest złożenie na grobie kwiatów. Pojawiają się wiązanki, wieńce i bukiety, zazwyczaj wykonywane z trwałych kwiatów, jak róże, gerbery, kalie lub margaretki, przybrane zielonymi gałązkami. Oprócz nich, zgodnie z tradycją, ustawia się na grobie również znicze.
Coraz częściej obok tradycyjnych form pożegnania wprowadza się inne obyczaje, jak zbiórki w trakcie pogrzebu datków na cele charytatywne, szczególnie bliskie zmarłemu. Niekiedy zasadza się w pobliżu domu krzew lub drzewo, stanowiący widoczny znak pamięci o bliskiej osobie, który pozostanie dla kolejnych pokoleń.
Ważnym elementem pamięci o zmarłych są pomniki nagrobne, wznoszone na cmentarzach. Tworzy się mogiły ziemne, ale też murowane konstrukcje kamienne, na przykład z marmuru lub granitu. Ich wielkość i kształt zależą od oczekiwań rodziny. Najczęściej takie okazałe elementy architektoniczne wznosi się po jakimś czasie od pochówku. Naruszona ziemia musi mieć bowiem czas na to, by osiąść. W innym razie grozi to uszkodzeniem i pęknięciem kamiennych płyt, a niekiedy nawet zapadnięciem grobu.
Inną formą upamiętnienia zmarłego są epitafia, które umieszcza się w miejscu związanym ze zmarłym, niekoniecznie jednak będącym miejscem pochówku. Przyjmują one formę płyty na ścianie lub wolnostojącego pomnika. Trafiają między innymi do kościołów, na elewacje budynków. Zwyczaj ten jest znany i praktykowany nie tylko w naszym kraju od wieków.
Upamiętnienie zmarłych to ważny element kultury, pamięci o bliskich przodkach i przyjaciołach, którzy odeszli z tego świata. Przyjmuje ono różne formy. Wznosi się okazałe grobowce lub epitafia, przynosi kwiaty i świece, zasadza drzewa. Wszystko zależy od indywidualnych preferencji, zwyczajów i kultury lokalnej. Zawsze stanowi jednak widoczny znak pamięci, przypomnienie, element kultu, a także istotny element żałoby.
