Model biznesowy. Czym jest i jakie są jego elementy?

Wbrew pozorom, każda funkcjonująca na rynku firma posiada model biznesowy — mniej lub bardziej świadomie zbudowany. Z założenia, model biznesu znacząco pomaga w podejmowaniu decyzji — umiejętnie rozpisane informacje o strategii pozwalają lepiej ją zrozumieć i jednocześnie skuteczniej nią zarządzać. Czym jest model biznesowy? Jakie są rodzaje modeli biznesowych? Po co firmie model biznesu? Wyjaśniamy!

Co to jest model biznesowy?

W literaturze biznesowej prezentowanych jest kilka definicji pojęcia „model biznesowy”, który zamiennie nazywany bywa również modelem biznesu lub modelem prowadzenia działalności.

Zgodnie ze szczegółową interpretacją, którą przedstawiają Osterwalder, Pigneur i Tucci: „Model biznesowy jest opisem wartości, które oferuje przedsiębiorstwo klientom oraz strukturą firmy i siecią partnerów do tworzenia, przekazywania i dostarczania tych wartości w celu generowania zysku oraz trwałych strumieni przychodów.” Podstawowa definicja modelu biznesowego wskazuje zatem, że jest to długoterminowy plan działania firmy, umożliwiający jej wygenerowanie zysku za sprzedaży.

Model biznesowy odpowiada na kluczowe pytania: jak dane przedsiębiorstwo finansuje swoją działalność, jakie są jego główne cele i jak może wykorzystać własne zasoby, aby je zrealizować. Przykładowy model biznesowy obejmuje zarówno kwestie finansowe, operacyjne i strategiczne.

Dobry model biznesowy musi być przede wszystkim ukierunkowany na potrzeby użytkowników, trudny do imitacji przez rynkowych konkurentów i jednocześnie silnie osadzony w realiach, w których funkcjonuje dane przedsiębiorstwo.

Kluczowe elementy modelu biznesowego

Za rozpowszechnienie modeli biznesowych odpowiada Alexander Osterwalder - autor narzędzia Business Model Canvas (w Polsce znanego pod nazwą model biznesowy Canvas). W przyjętym przez autora podejściu, funkcjonowanie firmy oparte jest na dziewięciu elementach stanowiących strukturę działalności. Dotyczą one czterech kluczowych dziedzin każdego biznesu: oferty, klienta, infrastruktury oraz finansów.

Na model Osterwaldera składają się:

1. Propozycja wartości — opisuje zbiór produktów i usług generujących wartość dla konkretnego segmentu klientów.
2. Segmenty klientów — wskazuje grupy ludzi i organizacje, do których przedsiębiorstwo stara się dotrzeć i które planuje obsługiwać.
3. Kanały dystrybucji — doprecyzowuje, w jaki sposób firma komunikuje się z poszczególnymi segmentami swoich klientów i jak przekazuje im swoją propozycję wartości.
4. Relacje z klientami — przedstawia charakterystykę relacji łączących firmę z przedstawicielami konkretnego segmentu klientów.
5. Kluczowe zasoby — wskazuje najważniejsze zasoby, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania modelu biznesu.
6. Kluczowe działania — prezentuje najważniejsze działania, jakie firma musi podejmować, aby jej model sprawnie funkcjonował.
7. Kluczowi partnerzy — opisuje sieć dostawców i współpracowników, od których zależy sprawne funkcjonowanie firmy.

Zobacz też: https://www.conquest.pl/model-osterwaldera-w-praktyce-czyli-sukces-applea-i-lego/

Każdy z poszczególnych elementów modelu biznesowego Canvas stanowi ciąg przyczynowo-skutkowy. Dlatego tak istotna jest kolejność jego uzupełniania, której brak może znacznie utrudnić i wydłużyć czas tworzenia modelu biznesowego.

Modele biznesowe - rodzaje

Istnieją różne klasyfikacje modeli biznesowych. Michael Rappa wyodrębnił dziewięć podstawowych modeli biznesowych. Wśród nich wyróżnić można następujące modele e-biznesu:

• brokerski (ang brokerage model)
• reklamowy (ang. advertising model)
• informacyjny (ang. infomediary model)
• handlowca (ang. merchant model)
• producenta (ang. manufacturing model)
• afiliacyjny, (ang. affiliate model)
• wspólnotowy (ang. community model)
• subskrypcji (ang. subscription model)
• taryfowy (ang. utility model).

Poznanie przykładowych praktyk jest niezwykle przydatne w poszukiwaniu optymalnego modelu biznesowego dla danej firmy.

Po co tworzyć model biznesu?

Dlaczego model biznesowy jest tak ważny? Zmiany spowodowane różnymi procesami, takimi jak globalizacja, rozwój technologii czy zawirowania gospodarcze, nakładają na firmy z różnych branż konieczność zmiany strategii biznesowych. Przed szczególnym wyzwaniem stoją małe i średnie przedsiębiorstwa, które są najsilniej narażone na utratę odbiorców. Aby tworzyć relacje z potencjalnymi klientami i tym samym budować przewagą konkurencyjną, niezbędne jest opracowanie właściwego modelu biznesu, który pozwoli firmie zdefiniować jej właściwą strategię.

Podsumowując — model biznesowy jest sposobem, w jaki dana firma osiąga przychody i generuje zyski. Błędne założenia modelu biznesowego mogą doprowadzić do sytuacji, w której najlepszy pomysł okaże się być rynkową klapą. Dlatego tak ważne jest staranne opracowanie długoterminowego planu działania firmy w tej formie. Każdy model biznesowy wymaga też nieustannego doskonalenia.

Chcesz stworzyć model biznesowy dla swojej firmy? Potrzebujesz pomocy specjalistów od budowania strategii przedsiębiorstw? Skorzystaj z doradztwa ConQuest Consulting — firmy wspierającej klientów na wszystkich płaszczyznach działania i gwarantującej im wykorzystanie pełnego potencjału zasobów.